چه کسی موز مرا اقتباس کرد؟

به گزارش خبرروز، حانیه پورآذری کارشناس سینما در یادداشتی باوعنوانِ “چه کسی موز مرا اقتباس کرد؟” پیرامون فیلم سینمایی باغ کیانوش نوشته است:

“شروع دراماتیک ” فیلم باغ کیانوش اثر کارگردان خلاقِ کار اولی ، من را نوید یک اثر سینمایی نابی می داد.
آقا رضای کشاورز حداد “شگفت زده م کن که اومدم رویا ببینم”
“کمدی موقعیت” هم که چاشنی آن شد گویی کمال تصویر بر پرده جاری شد ، اما…

پیشتر که رفتیم دیدیم داستان به کل فاقد “منطق روایی” است و شاهد آن پلانی است که بچه عراقی را در باغ میبیند و در حالیکه پسر بچه ها در سالن سینما فریاد می کشیدند بخواب رو زمین ، پسر مات و مبهوت ایستاده بود و خشک شدن دست پسرک که قبلا دیده بودیم ما را راضی نکرد و شاهد آن لحظه ای است که کیانوش بعد از گذشت زمان طولانی هنوز روی تخت باغ نشسته است و تازه دارد زخم پایش را میبندد، پس عراقی چه می شود ؟!
بچه ها در تعقیب و گریزند و اما آقا کیانوش خاطرات رزم تعریف می کند !
و شاهد فقدان منطق روایی ، بسیاری لحظه هاست مثل وقتی که پای عراقی که شکسته بود و سگ هم گاز گرفت کم کم حتی لنگیدن یادش رفت!
اما هرچقدر فیلم فاقد منطق روایی است ، “امضای روایی” کارگردان خوش فکر و خلاق در آن موج می زند !
لحظه های جادویی که پرده نقره ای را شایسته است بسیار در این فیلم دیدیم ، نور بازی و تصاویر شگفت انگیز ، “زبان تصویر” که سخن می گفت به چه لطافت و شیوایی!
و این سینماست!
پلان هایی مثل پلان شروع ، قطره ی اشک که از چشم پسرک چکید و البته روایت تصویری شگفت انگیز پسربچه درباره ی خانه ای که تپانچه آنجا بود ، شگفتی تصویر و شکر شکنی دلنشین افتاد ، آنقدر که فقدان منطق روایی کمرنگ تر شد .
استفاده از انیمیشن بسیار کارگر افتاد و سکانس فرار عراقی در جنگل حقا بسیار زیبا طراحی شده بود که این کار دست اقای میلاد محمدی بود.

این کارگردان کار اولی سینما را با اقتباس شروع کرده ! وه که چه کار خطرناکیست!
باورم این است همین انتخاب نامناسب کارگردان (اقتباس) باعث از دست رفتن منطق روایی است . چطور ؟
اینطور که کتاب باغ کیانوش و به طور کلی هر اثر ادبی مکتوب ، یک خرد جهان است که قوانین و جزییات خودش را دارد ؛ هرچه اثر شاهکار تر باشد این خرد جهان ناگسستنی تر می نماید !
حال اقتباس چیست ؟ اقتباس شکستن این خرد جهان و باز آفرینی آن به زبان تصویر است ، یعنی خلق خرد جهانی دیگر که این امر حقیقتا نیازمند “نبوغ” است ؛ پس شروع فیلمسازی با اقتباس آنهم آنگونه که خود کارگردان گفته به اثر کاملا وفادار بوده “ریسک ناموفقی” بوده و قوانین “کتاب باغ کیانوش” در “فیلم باغ کیانوش” دیگر درست کار نمیکند!
چرا که این قوانین در “کتاب” و به زبان کلمه بنا شده اند ، اما چون زبان از کلمه به تصویر تغییر می یابد باید “منطق روایی نوشتاری” نیز به “منطق روایی تصویری” ترجمه شود .
اما از هرچه بگذریم “تصویر که سخن می گوید” خوش تر است !
تصویر آقای کارگردان به راستی سخن می گوید ولی شاید وفاداری به اثر ( اگر نخواهیم بگوییم عدم نبوغ در خلق قوانین جهان تصویر) باعث از دست رفتن منطق روایی می شود به حدی که کودکان نیز متوجه آن هستند و فریاد می کشند : بخواب رو زمین ، چرا وایسادی ؟! یا در جایی دیگر فریاد می کشیدند : الان چرا خوابیدین رو زمین ؟!

اما شیوه ی روایت تصویری به طور کلی بسیار نو آورانه است و خلاقیت اقای کشاورز در گوشه گوشه ی فیلم رخ می نماید ؛
امیدوار و مشتاقانه منتظرم فیلم بعدی آقای رضا کشاورز را ببینم .
آقای کشاورز شگفت زده مان کن که آمده ایم رویا ببینیم!

حانیه پورآذری
۲۲ بهمن ۱۴۰۲

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید