چه کسی موز مرا اقتباس کرد؟

به گزارش خبرروز، حانیه پورآذری کارشناس سینما در یادداشتی باوعنوانِ “چه کسی موز مرا اقتباس کرد؟” پیرامون فیلم سینمایی باغ کیانوش نوشته است:

“شروع دراماتیک ” فیلم باغ کیانوش اثر کارگردان خلاقِ کار اولی ، من را نوید یک اثر سینمایی نابی می داد.
آقا رضای کشاورز حداد “شگفت زده م کن که اومدم رویا ببینم”
“کمدی موقعیت” هم که چاشنی آن شد گویی کمال تصویر بر پرده جاری شد ، اما…

پیشتر که رفتیم دیدیم داستان به کل فاقد “منطق روایی” است و شاهد آن پلانی است که بچه عراقی را در باغ میبیند و در حالیکه پسر بچه ها در سالن سینما فریاد می کشیدند بخواب رو زمین ، پسر مات و مبهوت ایستاده بود و خشک شدن دست پسرک که قبلا دیده بودیم ما را راضی نکرد و شاهد آن لحظه ای است که کیانوش بعد از گذشت زمان طولانی هنوز روی تخت باغ نشسته است و تازه دارد زخم پایش را میبندد، پس عراقی چه می شود ؟!
بچه ها در تعقیب و گریزند و اما آقا کیانوش خاطرات رزم تعریف می کند !
و شاهد فقدان منطق روایی ، بسیاری لحظه هاست مثل وقتی که پای عراقی که شکسته بود و سگ هم گاز گرفت کم کم حتی لنگیدن یادش رفت!
اما هرچقدر فیلم فاقد منطق روایی است ، “امضای روایی” کارگردان خوش فکر و خلاق در آن موج می زند !
لحظه های جادویی که پرده نقره ای را شایسته است بسیار در این فیلم دیدیم ، نور بازی و تصاویر شگفت انگیز ، “زبان تصویر” که سخن می گفت به چه لطافت و شیوایی!
و این سینماست!
پلان هایی مثل پلان شروع ، قطره ی اشک که از چشم پسرک چکید و البته روایت تصویری شگفت انگیز پسربچه درباره ی خانه ای که تپانچه آنجا بود ، شگفتی تصویر و شکر شکنی دلنشین افتاد ، آنقدر که فقدان منطق روایی کمرنگ تر شد .
استفاده از انیمیشن بسیار کارگر افتاد و سکانس فرار عراقی در جنگل حقا بسیار زیبا طراحی شده بود که این کار دست اقای میلاد محمدی بود.

این کارگردان کار اولی سینما را با اقتباس شروع کرده ! وه که چه کار خطرناکیست!
باورم این است همین انتخاب نامناسب کارگردان (اقتباس) باعث از دست رفتن منطق روایی است . چطور ؟
اینطور که کتاب باغ کیانوش و به طور کلی هر اثر ادبی مکتوب ، یک خرد جهان است که قوانین و جزییات خودش را دارد ؛ هرچه اثر شاهکار تر باشد این خرد جهان ناگسستنی تر می نماید !
حال اقتباس چیست ؟ اقتباس شکستن این خرد جهان و باز آفرینی آن به زبان تصویر است ، یعنی خلق خرد جهانی دیگر که این امر حقیقتا نیازمند “نبوغ” است ؛ پس شروع فیلمسازی با اقتباس آنهم آنگونه که خود کارگردان گفته به اثر کاملا وفادار بوده “ریسک ناموفقی” بوده و قوانین “کتاب باغ کیانوش” در “فیلم باغ کیانوش” دیگر درست کار نمیکند!
چرا که این قوانین در “کتاب” و به زبان کلمه بنا شده اند ، اما چون زبان از کلمه به تصویر تغییر می یابد باید “منطق روایی نوشتاری” نیز به “منطق روایی تصویری” ترجمه شود .
اما از هرچه بگذریم “تصویر که سخن می گوید” خوش تر است !
تصویر آقای کارگردان به راستی سخن می گوید ولی شاید وفاداری به اثر ( اگر نخواهیم بگوییم عدم نبوغ در خلق قوانین جهان تصویر) باعث از دست رفتن منطق روایی می شود به حدی که کودکان نیز متوجه آن هستند و فریاد می کشند : بخواب رو زمین ، چرا وایسادی ؟! یا در جایی دیگر فریاد می کشیدند : الان چرا خوابیدین رو زمین ؟!

اما شیوه ی روایت تصویری به طور کلی بسیار نو آورانه است و خلاقیت اقای کشاورز در گوشه گوشه ی فیلم رخ می نماید ؛
امیدوار و مشتاقانه منتظرم فیلم بعدی آقای رضا کشاورز را ببینم .
آقای کشاورز شگفت زده مان کن که آمده ایم رویا ببینیم!

حانیه پورآذری
۲۲ بهمن ۱۴۰۲

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

محمد ناصری‌راد

خبرنگار دیدگاه نیوز در شهر شیراز می باشد. وی مستندساز، تدوینگر و عکاس شیرازی است که فعالیت خود را از سال ۸۸ با انجمن سینما جوانان شروع کرده و ساخت مستندهای “دروازه حقیقت”، “من میخوام معتاد بشم”، “طاووس ها پرواز را نمیفهند”، “سوداگرانِ بی سودا”، “وداع”، “آبفروش” و “کتایون” را در کارنامه دارد، وی در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، هنری و سینمایی قلم می‌زند .