پشت پرده یک فساد بزرگ / در پتروشیمی مسجد سلیمان چه خبر است؟

به گزارش دیدگاه نیوز، مجموعه پتروشیمی مسجدسلیمان در سال ۱۳۹۸ در منطقه زیلایی شهرستان مسجد سلیمان به مساحت ۴۰۰ هکتار ساخته شد. این مجموعه که در ۱۳۰ کیلومتری شمال شرقی اهواز و ۳۰ کیلومتری شهر مسجدسلیمان واقع شده در زمینه تولید محصولاتی مانند آمونیاک و اوره فعالیت می کند. با توجه به ارزآوری بالای صنعت پتروشیمی، هلدینگ صنایع پتروشیمی مسجد سلیمان نیز در راستای کاهش فشار تحریم بر اقتصاد کشور در دولت دوازدهم احداث شد و به بهره برداری رسید.

البته خطوط تولید این مجموعه در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ به بهره برداری رسید و شرکت موفق به تولید اوره و آمونیاک شد. به عبارتی سرمایه گذاری که در دولت دوازدهم صورت گرفته بود به صورت آماده در اختیار دولت ابراهیم رئیسی قرار گرفت. اما گزارشاتی که از این شرکت به گوش می رسد حاکی از وجود شائباتی جدی در زمینه قراردادهای فروش این مجموعه صنعتی است.

قراردادی که هیچوقت اجرا نشد

فشار تحریم ها و ناکارآمدی سیاست های دولت سیزدهم در زمینه تجارت خارجی باعث سقوط میزان فروش تولیدکنندگان در حوزه های مختلف شده است. از جمله این صنایع می توان به پتروشیمی اشاره کرد که هلدینگ صنایع پتروشیمی مسجدسلیمان یکی از آنهاست. اما اغلب شرکت های فعال در این زمینه به دلیل سابقه قوی خود فعلا توانایی مقابله با فشار تحریم را داشته اند ولی این امر درباره شرکت نوپا و جوان پتروشیمی مسجد سلیمان صادق نیست.

طبق گزارشاتی که در اختیار دیدگاه نیوز قرار گرفته مسئولان این شرکت در راستای تامین نقدینگی مورد نیاز جهت ادامه فعالیت هلدینگ، اقدام به عقد قرارداد فروش فوری اوره کرده است. همانطور که گفته شد با توجه به عدم موفقیت شرکت در زمینه فروش محصولات خود در ابتدای سال جاری، اقدام به عقد قراردادی مشکوک می کند.

طی نشستی که مسئولان شرکت برگزار می کنند کمیته فروش در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۱ عقد قراردادی بین شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان با شرکت پارس صبا (شرکت بازرگانی صندوق بازنشستگی کشوری) نهایی می شود. لازم به ذکر است که این نشست در محل دفتر شرکت پارس صبا و با حضور مدیرعامل هر دو شرکت برگزار شده است.

در این جلسه که طرفین در رابطه با مشکلات و موانع تولید و فروش محصولات صنعت پتروشیمی به گفتگو پرداخته اند مقرر می شود قراردادی بین دو مجموعه جهت فروش فوری اوره تولید شده توسط شرکت صنایع پتروشیمی مسجد سلیمان منعقد شود.

این اتفاق در شرایطی رخ می دهد که شرکت پتروشیمی از بیم قطعی گاز مصرفی در واحد تولیدی نیاز فوری به نقدینگی داشته است. در نهایت طرفین براساس آئین‌ نامه مقرر می شود شرکت صبا اینترنشنال اقدام به خرید فوری ۵۰ هزار تن اوره از شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان کند تا این مجموعه را از مواجهه با مشکلاتی از جمله قطعی گاز نجات دهد. طی قراری که در این نشست منعقد شده هر تن اوره فورا در ازای دریافت نقدی ۴۷۰ دلار توسط شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان در اختیار پارس اینترنشنال قرار گیرد.

اما طبق گزارشاتی که در اختیار دیدگاه نیوز قرار گرفته، بعد از برگزاری جلسه مورد اشاره، فروش فوری و نقدی و سایر مصوبات قرارداد متوقف می شود و کانال اورژانسی تامین نقدینگی برای شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان مسدود شده است.

بحران در پتروشیمی مسجدسلیمان

در پی اتفاقاتی که پیشتر ذکر آن رفت، برخوردهایی با مدیران هر دو شرکت و علی الخصوص مدیرعامل وقت پتروشیمی مسجدسلیمان انجام می گیرد. در نتیجه مدیرعامل از عضویت در هیات مدیره عزل شده و اختیارات وی در زمینه فروش محصولات در اختیار افرادی خاص قرار می گیرد.

این اقدام باعث می شود رویه غیرقانونی در زمینه فروش محصولات در پیش گرفته شود. از طرفی هم برخی از گزارشات نشانگر وجود ابهاماتی در زمینه درآمد شرکت و تامین نقدینگی مورد نیاز این مجموعه وجود دارد. طبق یافته های برخی منابع آگاه و تطبیق آن با مراجع رسمی و صورت های مالی شرکت به نظر می رسد بخشی از درآمدحاصل از فروش شرکت به شکل نامشخصی از ردیف درآمدی خارج شده است.

پنج شرکت مرموز

یافته های دیدگاه نیوز حاکی از واگذاری بخش اعظمی از تولیدات این شرکت به ۵ شرکت داخلی و خارجی است. طبق این گزارشات شرکت های آنکا انرژی (۳۰ هزار تن)، دستینی یونیورسال (۳۰ هزار تن)، شرکت مهندسی ووهان (۵۰ هزار تن)، گروه ریحان (۳۰ هزار تن) و شرکت رینگفیلد (۲۲ هزار تن) در عرض یک روز و به صورت غیرقانونی موفق به دریافت PI می‌شوند.

این در حالیست که هر یک از این شرکت ها که در ادامه به جزییات آن پرداخته می شود، محصولات پتروشیمی مسجد سلیمان را ۵۰ الی ۶۰ دلار زیرقیمت بازار خریداری کرده اند. این موضوع یکی از چندین مورد شائبه برانگیزی است که در غیاب کمیته فروش و به دلیل روال غیرقانونی فروش و صدور PI رقم خورده است.

طبیعتا هر یک از این پنج شرکت نیز به دلیل حاشیه سود بالایی که طبق این قرارداد عایدشان می شده هرچه زودتر باید اقدام به واریز وجوه می کردند.

ایراد کار کجاست؟

اما در این بین چندین پرسش مهم مطرح می شود. نکته نخست این است که دلیل توقف اجرای مصوبات قانونی کمیته فروش از تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۱ چیست؟ از طرفی هم دلیل عدم برگزاری رسمی جلسه کمیته فروش برای هیچکس مشخص نیست.

همانطور که پیشتر نیز گفته شد صدور PI ها با قیمت‌ های متفاوت و شدیدا زیر قیمت بازار در هیچ گزارشی ذکر نشده است. اما این اقدام نه تنها باعث بروز فساد در مجموعه شده، بلکه با توجه به حجم بالای قرارداد با پنج شرکت مورد اشاره، بازار اوره کشور نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. به عبارتی به دلیل عرضه زیرقیمت اوره توسط افراد خاص در شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان، نرخ بازار نیز شکسته می شود.

این اتفاق ذینفعان زیادی دارد که از جمله آنها می توان به خریداران خارجی و همچنین برخی دلالان داخلی اشاره کرد. متقاضیان خارجی طبیعتا با این اقدام موفق به تهیه زیر قیمت مواد اولیه مورد نیازشان می کنند. دلالان نیز به دلیل پرداخت هزینه کمتر، حاشیه سود به مراتب بیشتری نصیبشان شده است.

از طرفی هم نباید فراموش کرد شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان به دلیل نیاز فوری و مبرم به نقدینگی مجبور به فروش اورژانسی محصولاتش را داشته است. اما این حد از تخفیف باعث شده تا مقدار زیادی از هزینه های تولید به حساب شرکت برنگردد. به عبارتی عدم النفع شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان یکی دیگر از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

«مرید شوشتری» و نقش وی در این پرونده

پیش از هرچیز باید در نظر داشت که طبق مصوبات کمیته فروش پتروشیمی مسجد سلیمان، هیچ واسطه ای جهت فروش محصولات نمی تواند در کلیه مراحل حضور داشته باشد. اما با توجه به شواهد موجود دلالان و واسطه ها در مورد معامله با پنج شرکت مذکور حضور فعال و پررنگی داشته اند. اما ردپای «مرید شوشتری» در تمامی مراحل غیرقانونی فروش اوره طی دو ماه اخیر کاملا مشخص است.

در این بین صدور PI های مختلف با قیمت های متفاوت تنها در یک روز کاری این شائبه را ایجاد می کند که نقش فرد مورد اشاره در انعقاد قراردادهای فروش چیست؟ این در حالیست که طبق آئین نامه کمیته فروش امکان صدور PI بدون هماهنگی با هیات مدیره و زیر قیمت بازار وجود ندارد.

همانطور که پیشتر نیز اشاره شد بازار اوره ایران متحمل آسیب های بسیار سهمگینی شده است. براساس PI های صادر شده توسط مرید شوشتری و با وجود رشد قابل توجه قیمت اوره در بازارهای جهانی، آسیب بسیار سنگینی به بدنه صنعت پتروشیمی کشور وارد شده است. از همین رو پرونده فساد در شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان نه تنها محدود به این مجموعه صنعتی نمی شود بلکه ابعاد ملی داشته و مصداق بارز اخلال در نظام اقتصادی کشور محسوب می شود.

طبق گزارش منابع آگاه و مطابقت قیمت های فروش توسط مرید شوشتری با سامانه کدال و همچنین بازارهای جهانی آسیبی معادل ۵۰ دلار در هر تن اوره به شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان وارد آمده است. این در حالیست که به دلیل جنگ اوکراین اغلب قیمت کامودیتی ها رو به افزایش گذاشته اما بازار اوره ایران شدیدا در شرایط رکود بسر می برد.

از طرفی هم سهامداران سایر شرکت های پتروشیمی در تعجب بودند که چرا با وجود جهش قیمتی اوره در جهان، سهامشان با زیاندهی مواجه است؟ حال مشخص می شود که بخشی از این زیاندهی بر عهده مسئولان انعقاد قراردادهای فوق الذکر هستند که مرید شوشتری یکی از این افراد است.

محاسبات دیدگاه نیوز حاکی از عدم النفع و زیان مستقیم ۸ میلیون و ۱۹۶ هزار دلاری شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان تنها در پنج مورد از قراردادهای فروش غیرقانونی اوره توسط مرید شوشتری است.

به عبارتی میتوان گفت تنها در پنج مورد از معاملات غیرقانونی در طول دو ماه اخیر بیش از ۸ میلیون دلار زیان به بدنه صنعت پتروشیمی کشور وارد شده است. زیانی که به باور منابع آگاه بخشی از آن به جیب دلالان و کاسبان تحریم رفته و باید مورد پیگرد قانونی قرار گیرند. حالا اگر میزان آسیبی که به کلیت بازار اوره در ایران و همچنین شرکت های تولید کننده این فرآورده پتروشیمیایی وارد شده محاسبه شود قطعا به اعداد و ارقامی بسیار بزرگتر خواهیم رسید که از تصور خارج است.

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

امیر حیدری

سردبیر دیدگاه نیوز، بیش از 16 سال است که در زمینه های تخصصی طراحی، توسعه، بهینه سازی و سئوسازی وب فعالیت می کند. وی از سال ۱۳۸۷ فعالیت خبری خود را در حوزه اخبار تکنولوژی آغاز کرده و از سال ۱۳۹۳ در حوزه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی شروع به فعالیت مستمر خبری کرده است. وی عضو هیئت مدیره شرکت رایسام نیز می باشد.