سيد محی الدین حسینی ارسنجانی

مسعود کیمیایی پدر اقتصاد سینماست!

به گزارش دیدگاه نیوز، سید محی الدین حسینی ارسنجانی در مقاله ای با عنوانِ “مسعود کیمیایی پدر اقتصاد سینماست!” آودده است:

امروز هفتم مرداد ماه ۱۴۰۳ مسعود کیمیایی ۸۳ ساله میشود.وی متولد ۷ مرداد ۱۳۲۰ در تهران و از فیلم‌ سازان و فیلمنامه نویسان و کارگردانان مطرح سینمای ایران در عصر حاضر و البته از بازیگران و پرکار ترین و صاحب نظران ارشد هنر هفتم و سازنده و کارگردان فیلمهای مطرح ایران در دهه های اخیر بویژه در بعد از انقلاب تاکنون است.کیمیایی یکی از چهره‌های اصلی موج نوی سینمای ایران به‌شمار می‌رود که در شکل‌گیری اقتصاد سینما در ایران نقشی مهم داشته‌ و معروف به استاد قهرمان‌ سازی در سینمای ایران است.مسعود خان کیمیایی فعالیت سینمایی را در سال ۱۳۴۵ با دستیاری ساموئل خاچیکیان در فیلم خداحافظ تهران آغاز کرد. کیمیایی تحصیلات کارگردانی ندارد و تمام آموخته‌های تکنیکی او از سینما به حضور در گروه دستیاران فیلم قهرمانان به کارگردانی ژان نگولسکو و دستیاری ساموئل خاچیکیان در فیلم خداحافظ تهران محدود می‌شود. او همچنین در پشت صحنهٔ نمایشی از بهرام بیضایی نیز کار کرده بود.اولین فیلمش، بیگانه بیا، را در سال ۱۳۴۷ و با تِم جوان هوس‌باز و دختر فریب‌خورده در خانواده‌ای مرفه ساخت، که از ساختار مستحکمی برخوردار نبود و اقبال چندانی نیز نیافت.

* فیلم قیصر کیمیایی و سینما را متحول کرد

ساخت فیلم قیصر در سال ۱۳۴۸ توسط کیمیایی وضع او و سینمای ایران را تغییر می‌دهد. قیصر گر چه در نمایش اول خود در میان عامه مردم پسندیده نشد، اما در اکران دوم در فروش رکورد شکست. قیصر به یک نماد تبدیل، و داستانش هم به یک ژانر انتقام شخصی تبدیل شد. کیمیایی با ساخت فیلم ماندگار قیصر در سال ۱۳۴۸ دو قطب هنری و تجاری سینما را پیوند داد و همراه چند فیلمساز دیگر،آغازگر دوره‌ای بود که موج نو در سینمای ایران شناخته شد. اغلب آثار کیمیایی در ژانر اجتماعی،سیاسی است.

*کیمیایی همه کاره در هنر!

کیمیایی علاوه بر کار فیلم و سینما، نوشتن رمان و شعر را نیز تجربه کرده‌است.کیمیایی فیلم‌ سازی را با برادران اخوان شروع کرد و با استودیو های آریانا فیلم برای فیلم قیصر و سازمان سینمایی پیام برای فیلم رضا موتوری در سال ۱۳۴۹ کارش را ادامه داد. سه فیلم بلوچ،خاک و گوزن‌ها را برای مهدی میثاقیه، تهیه‌ کننده ایرانی، ساخت و فیلم روشنفکرانه‌اش غزل در سال ۱۳۵۵را هم برای تل فیلم ساخت و فیلم داش آکل را در سال۱۳۵۰ را برای برادران رشیدیان تولید کرد.در سال ۱۹۹۱ برای فیلم دندان مار نامزد جایزه خرس طلایی جشنواره فیلم برلین شد و جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم برلین نیز به او رسید. همچنین در سال ۱۳۸۹ از جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم سیمرغ بلورین بهترین فیلم گرفت. در یک نظرسنجی که برای گزینش بهترین فیلم سینمای پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با رأی ۲۷ تن منتقد و نویسنده اجرا شد، گوزن‌ ها با ۲۰ رأی بهترین فیلم سینمای پیش از انقلاب ایران شناخته شد.در رأی‌ گیری دیگری از ۵۵ منتقد سینمایی ایرانی در سال ۱۳۸۱ نیز، فیلمِ گوزنها با ۱۷ رأی همراهِ باشو، غریبه‌ کوچک کارِ بهرام بیضایی بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شد.بهروز وثوقی، فرامرز قریبیان، نعمت حقیقی، اسفندیار منفردزاده و محمد تراب‌نیا چهره‌های اثرگذار بر روی آثار و فعالیت مسعود کیمیایی بودند.

*تِم فیلمهای مسعود کیمیایی

تِم اغلب فیلم‌های کیمیایی با باورها و ارزش‌های انسانی در جایگاه یک فیلمساز جامعه‌گرا ساخته شده‌اند. تمی که خود او به آن پایبند است اما با گذشت زمان در نگاه برخی یا از بین رفته یا کمرنگ شده‌اند. کیمیایی از جوانمردی، غیرت و رفاقت تا سر حد مرگ قصه می‌گوید و قهرمانانش را با این صفات در بستر جامعهٔ امروزی با مشکلات سیاسی و اجتماعی درگیر می‌کند تا از ارزش‌های خود دفاع کنند. ارزش‌هایی که مردم عامه‌پسند دوستشان دارند. باور به آرمان‌خواهی انسانی و شخصی نیز ویژگی اثرهای وی به‌شمار می‌آیند. بخش مهمی از جذابیت فیلم‌های کیمیایی در آفرینش شخصیت قهرمان است.به لحاظ ساختاری سینمای کیمیایی از سه عنصر عمده موسیقی، دیالوگ‌ها و ارتباط انسانی – عاطفی کاراکترهای آن بهره می‌گیرد.بارزترین توانایی کیمیایی در فیلمنامه‌ هایش دیالوگها و مونولوگهای خاص اوست. کیمیایی زبان عامیانه (کوچه و بازار) را به خوبی می‌شناسد و در ایجاد ضرباهنگ مناسب برای ادای آن‌ها مهارت زیادی دارد. به‌همراه علی حاتمی، کیمیایی را نیز باید خالق بخش عمده‌ای از مشهورترین دیالوگ‌های تاریخ سینمای ایران دانست.

*برخی افتخارات سینمایی و جوایز ملی مسعود کیمیایی

کیمیایی استاد تمام برنده شدن در جشنواره های هنری داخل و خارج از کشور است.برنده جایزه بهترین کارگردانی در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم قیصر ۱۳۴۸،برنده جایزه بهترین فیلم در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم قیصر ۱۳۴۸،برنده جایزه بهترین فیلم به مفهوم مطلق و بهترین کارگردانی جشنواره سینمایی سپاس برای فیلم داش‌آکل ۱۳۵۰،نامزد جایزه بهترین آنونس بخش مسابقه مواد تبلیغاتی فیلم‌ها از هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم سرب ۱۳۶۸،برنده جایزه بهترین فیلم از انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای فیلم دندان مار ۱۳۶۸،کاندیدای تندیس زرین بهترین طراحی صحنه و لباس از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان ۱۳۷۵،کاندیدای تندیس زرین بهترین فیلم از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان ۱۳۷۵،کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم اعتراض ۱۳۷۸،کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای فیلم اعتراض ۱۳۷۸، کاندیدای تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما برای فیلم فریاد ۱۳۷۸،کاندیدای تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سربازهای جمعه ۱۳۸۳،برنده جایزه ویژه هیئت داوران برای فیلم جرم از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹،برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹،کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹،کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹،تندیس حافظ بهترین فیلم جشن دنیای تصویر برای فیلم محاکمه در خیابان ۱۳۹۱ و….

*برخی جوایز و افتخارات هنری کیمیایی در خارج از کشور

برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه انجمن بین‌المللی فیلم تاشکند برای فیلم داش آکل ۱۹۷۱،برنده مدال نقره جشنواره بین‌المللی فیلم مانهایم-هایدلبرگ برای فیلم غزل ۱۹۷۶،برنده جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹، برنده جایزه پلاک طلایی سازمان بین‌المللی سینمای کاتولیک جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹،برنده مدال طلای شهر جیفونی برای بهترین فیلم (مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی) از بیستمین دوره جشنواره فیلم جیفونی ۱۹۹۰،نامزد جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱،نامزد جایزه شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز برای فیلم گروهبان ۱۹۹۲،برنده جایزه ذکر ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱،نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو برای فیلم دندان مار ۱۹۹۲،برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل برای فیلم دندان مار ۱۹۹۲ و…..

*سخن پایانی:

درباره زندگی و زمانه استاد مسعود کیمیایی که از مهمترین و محبوبترین هنرمندان معاصر ایرانی و از جمله فیلمسازان شناخته شده ایران و جهان است باید فیلم و سریال ساخت و کتابها و مقالات فراوانی در مورد او و تفکر و عملکرد سینمایی،اندیشه های هنری و آثار تولیدی منتشر شده یا به نمایش درامده از وی نوشت. دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جامعه هنری باید قدر دان وجود چنین گوهرهای ناب وادی هنر که دلسوزانه انتقاد میکنند و عاسقانه به دنبال انجام کارهای بزرگ و مهم و تاثیر گدارند بدانند و تا در قید حیات بوده و زنده هستند از انان تجلیل و تقدیر نموده به نسلهای امروز و فردا معرفیشان کنند.وجود نازنین این هنرمند خلاق و ذوق افرین، نویسنده و فیلمساز مطرح ایرانی همواره به سلامت بادا.

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

محمد ناصری‌راد

خبرنگار دیدگاه نیوز در شهر شیراز می باشد. وی مستندساز، تدوینگر و عکاس شیرازی است که فعالیت خود را از سال ۸۸ با انجمن سینما جوانان شروع کرده و ساخت مستندهای “دروازه حقیقت”، “من میخوام معتاد بشم”، “طاووس ها پرواز را نمیفهند”، “سوداگرانِ بی سودا”، “وداع”، “آبفروش” و “کتایون” را در کارنامه دارد، وی در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، هنری و سینمایی قلم می‌زند .