به گزارش دیدگاه نیوز؛ برخلاف غزه یا سودان، افغانستان جنگ داخلی ندارد اما ۹۵٪ بحران غذایی آن ریشه در تصمیمات بین‌المللی دارد. کاهش بودجه WFP به‌ویژه از سوی آمریکا حالا توان سازمان را به «حداقل بقا» کاهش داده است.
افغانستان در چشم‌انداز جهانی گرسنگی؛ از «بحران» تا «فاجعه»
بر اساس طبقه‌بندی IPC (Integrated Food Security Phase Classification) استاندارد جهانی سنجش ناامنی غذایی، افغانستان یکی از تنها کشورهایی است که هم‌زمان در سه فاز بحرانی گزارش شده است:
بحران: خانوارها برای تأمین غذای اساسی مجبور به فروش دارایی‌های تولیدی (مانند گوسفند، گاو یا ابزار کشاورزی) هستند.
اضطراری: کاهش شدید مصرف غذا، شیوع سوءتغذیهٔ حاد در کودکان و مرگ‌ومیر غیرعادی.
فاجعه: فروپاشی کامل دسترسی به غذا، گرسنه‌مرگی و نابودی زیرساخت‌های اجتماعی.
در حالی که جمعیت در معرض ناامنی غذایی حاد در افغانستان اکنون به ۲۰.۵ میلیون نفر رسیده است فقط ۱۱۰ هزار نفر از آن‌ها کمتر از نیم درصد تحت پوشش برنامه‌های تغذیهٔ درمانی کامل قرار دارند. این شکاف نه کمبود دانش فنی بلکه کمبود ارادهٔ سیاسی است.
افزایش ۱۱۳ درصدی تعداد افراد در معرض گرسنه‌مرگی در ۶ سال: رقمی که دیگر نمی‌توان نادیده گرفت
WFP هشدار می‌دهد که در سال ۲۰۲۶، ۳۱۸ میلیون نفر در سراسر جهان در وضعیت «بحران» یا بدتر قرار خواهند گرفت. رقمی که در سال ۲۰۱۹ تنها ۱۴۹ میلیون بود. این یعنی در عرض شش سال، جمعیت در معرض گرسنه‌مرگی بیش از دو برابر شده است. از این میان، ۴۱ میلیون نفر در آستانهٔ مرگ هستند. آن‌هایی که دیگر وقت برای «برنامه‌ریزی بلندمدت» ندارند و تنها یک بستهٔ غذایی ماهانه میان آن‌ها و مرگ فاصله می‌گذارد.
سیندی مک‌کین، مدیر اجرایی WFP در واکنش به این آمار گفت:
«ما دیگر فقط با خشکسالی یا جنگ مبارزه نمی‌کنیم. ما با فراموشی جهانی مبارزه می‌کنیم. فراموشی‌ای که گرسنگی را از یک اضطرار به یک ‘واقعیت پذیرفته‌شده’ تبدیل کرده است.»
چرا افغانستان بدون جنگ در بدترین لیست‌هاست؟
تفاوت سرنوشت‌ساز افغانستان با ده کشور دیگر این است: هیچ جنگ داخلی گسترده‌ای وجود ندارد. سطح خشونت‌های مسلحانه در سال ۲۰۲۵ کمترین رقم در دههٔ گذشته بوده است. هیچ خشکسالیِ تاریخی هم در جریان نیست، بارش‌های بهارهٔ ۱۴۰۴ حتی از میانگین بلندمدت ۱۲٪ بیشتر بود. با این حال افغانستان یکی از تنها سه کشوری است که WFP برای آن وضعیت «فاجعه» را در ولسوالی‌های خاصی گزارش کرده کنار غزه و سودان.
علت این تناقض در سه لایهٔ سیاستی نهفته است:
تحریم‌های غیرمستقیم بانکی: از سپتامبر ۲۰۲۱ سیستم بانکی بین‌المللی غیرفعال شد و انتقال کمک‌های نقدی برای خانوارهای هدف حتی کمک‌های غیردولتی با تأخیرهای ۲ تا ۴ ماهه همراه است.
توقف برنامه‌های تاب‌آوری: WFP دیگر توان حمایت از کشاورزی، آبیاری یا ذخیره‌سازی محصول را ندارد؛ تمام تمرکز بر «نجات لحظه‌ای» است، یعنی توزیع گندم نه ایجاد امنیت غذایی.
محدودیت دسترسی زنان: ممنوعیت همکاری با زنان در بخش اجرایی سازمان‌های بین‌المللی، توزیع غذا را در بسیاری از مناطق به‌ویژه جنوب و شرق دشوار یا غیرممکن کرده است.
کاهش بودجه: ضربه‌ای که از واشنگتن آمد
در ژوئن ۲۰۲۵ کنگرهٔ آمریکا با استناد به «نقض مداوم حقوق زنان» در افغانستان کمک‌های غذایی غیرمستقیم به این کشور حتی از طریق سازمان‌های بین‌المللی و بدون ارتباط با حاکمان را به‌طور موقت متوقف کرد. این تصمیم تنها در سه‌ماههٔ سوم سال جاری ۲۷ میلیون دالر از بودجهٔ WFP برای افغانستان را حذف کرد معادل ۵.۴ میلیون بستهٔ ماهانه غذایی.
نتیجهٔ عملی این تصمیم چیست؟
کاهش توزیع گندم از ۲.۴ میلیون خانوار به ۱.۷ میلیون
تعلل در پرداخت کمک‌های نقدی برای ۴۰۰ هزار خانواده
قطع برنامهٔ تغذیهٔ کودکان دبستانی در ۳۰۰ مدرسهٔ روستایی
جیمز سوان، نمایندهٔ ویژهٔ سازمان ملل در افغانستان در گزارش داخلی خود در اکتبر ۲۰۲۵ نوشت:
«ما در حال تبدیل یک بحران انسانی به یک عادت انسانی هستیم. وقتی کودکان می‌میرند و جهان فقط یک بیانیهٔ عمومی صادر می‌کند دیگر ‘فاجعه’ را تجربه نمی‌کنیم ‘عادت’ می‌کنیم.»
آیندهٔ تاریک: بدون ۱۳ میلیارد دالر، سال ۲۰۲۶ سیاه‌تر از ۲۰۲۵ خواهد بود
WFP اعلام کرده برای سال ۲۰۲۶ به ۱۳ میلیارد دالر نیاز دارد تا بتواند به ۱۷۰ میلیون نفر در ۸۰ کشور کمک کند در حالی که امسال تنها توانست به ۱۱۰ میلیون نفر دسترسی پیدا کند. این یعنی بدون تأمین بودجه، بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سال آینده بدون حمایت باقی خواهند ماند.
اما نکتهٔ تلخ این است که این رقم حتی برای «حداقل بقا» محاسبه شده است نه برای ایجاد تاب‌آوری، نه برای کمک به کشاورزان و قطعاً نه برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بلندمدت. این فقط هزینهٔ جلوگیری از فاجعهٔ آنی است.
و در آخر
افغانستان نخستین کشوری در تاریخ معاصر است که ناامنی غذایی حاد در غیاب جنگ و بلای طبیعی به سطح فاجعه رسیده است. نشانه‌ای که گرسنگی دیگر پدیده‌ای تصادفی نیست بلکه نتیجهٔ سیاست‌های هدفمند یا سکوتِ هدفمندانه است.
در این معادله، WFP دیگر یک سازمان امدادی نیست؛ آخرین نهادی است که هنوز از برابری زندگی یک کودک در کابل با یک کودک در لندن دفاع می‌کند و هر بار که بودجه‌اش کم می‌شود این دفاع یک نفس کوتاه‌تر می‌شود.
| دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید | |||||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
بدون نظر! اولین نفر باشید