کودک‌آزاری در صدر ماموریت اورژانس اجتماعی کرمان

علیرضا وحیدزاده روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار دیدگاه نیوز افزود: اورژانس اجتماعی شهر کرمان به طور متوسط ۱۲ تا ۱۵ ماموریت در روز دارد که به ۲۰ مورد هم می‌رسد و این ماموریت‌ها به دلایل مختلف است که یکی از آنها می‌تواند کودک آزاری یا پدیده بدسرپرستی باشد.

وی گفت: سال پنجم است که کودک آزاری و بدسرپرستی همچنان مولفه خیلی جدی در سیستم ما بوده و اکنون اولویت‌دار ترین ناهنجاری حداقل در مداخلات ما تلقی می‌شود.

مدیرکل بهزیستی استان کرمان بیان کرد: برخی خانواده‌ها فرزندی را به دنیا می‌آورند که تعهدات لازم را در قبال فرزند خود ندارند و الزامی برای آن نمی‌بینند که این مساله با مولفه‌های متعددی ارتباط دارد و این بچه‌ها به اشکال مختلف به ما ارجاع می‌شوند، اورژانس اجتماعی مداخله می‌کند و فرزندان با دستور قضایی وارد سیستم ما می شوند و تحت حمایت بهزیستی قرار می‌گیرند.

برخی خانواده‌ها فرزندی را به دنیا می‌آورند که تعهدات لازم را در قبال فرزند خود ندارند و الزامی برای آن نمی‌بینند که این مساله با مولفه‌های متعددی ارتباط دارد

وی افزود: کرمان جزو استان‌هایی است که تعداد مراکز نگهداری بچه‌های بدسرپرست در آن زیاد است البته بچه‌های بی سرپرست محدود هستند و شاید دومین استان کشور به لحاظ تعداد مراکز نگهداری بچه‌های بدسرپرست هستیم.

وحیدزاده گفت: تعداد کل این بچه‌ها غیر از تعدادی است که در مراکز نگهداری می‌کنیم چون بعضی از آنان را به خانواده‌ها می‌سپاریم؛ یعنی اگر پدر و مادر موثر نیستند یا نمی‌توانند ایفای نقش موثر به عنوان سرپرست داشته باشند، فرزند را به جد پدری، عمو، دایی و بستگان در شبکه خویشاوندی واگذار و از بچه‌ها در شبکه خویشاندی حمایت می‌کنیم.

اولویت داربست‌های حمایتی خانواده

وی ادامه داد: اعتقادمان بر این است که شبکه خویشاندی در بدترین حالت نیز بهتر از مراکز نگهداری است که بهزیستی مدیریت می‌کند؛ آنجا در شرایط طبیعی، فرزند در بین اعضای خانواده یا اقوام خود بزرگ می‌شود و داربست‌های حمایتی محکم‌تری دارد.

مدیرکل بهزیستی استان کرمان گفت: از طرفی کرمان به لحاظ سابقه‌ای که در زمینه پرورشگاه‌ها (پرورشگاه صنعتی) دارد و از گذشته در پس‌زمینه ذهنی مردم ذخیره شده، هنوز هم به عنوان پرورشگاه می‌شناسند که ما توان نگهداری نداریم و باید این بچه در پرورشگاه باشد؛ در حالی که وقتی افراد فرزندی را به وجود می‌آورند به لحاظ قضایی و قانونی ملزم هستند از او نگهداری، حمایت و حراست کنند.

شبکه خویشاندی در بدترین حالت بهتر از مراکز نگهداری است که بهزیستی مدیریت می‌کند؛ آنجا در شرایط طبیعی، فرزند در بین اعضای خانواده یا اقوام خود بزرگ می‌شود و داربست‌های حمایتی محکم‌تری دارد

وی افزود: مساله دیگری ازدواج‌های متعددی است که اتفاق می‌افتد؛ فرد یکبار ازدواج کرده و با داشتن بچه، متارکه کرده که این فرزند در ازدواج بعدی جا می‌ماند و اگر مجدد این ازدواج و طلاق اتفاق بیفتد، می‌بینیم این فرد چند بچه از خود به جا گذاشته که باید جایی مدیریت و نگهداری شوند و کار حوزه‌ها و دستگاه‌های اجتماعی را سخت می‌کند.

مسئولیت گریزی برخی والدین

وحیدزاده گفت: در مداخلاتی که ما داریم به موضوعات اقتصادی اشاره می‌شود که بعضی خانواده‌ها به دلیل شرایط اقتصادی، ابراز می‌دارند بضاعت مالی لازم را برای این موضوع ندارند اما در مورد برخی افراد، این مساله مسئولیت‌گریزی است؛ برای مثال فرد قصد ازدواج دوم دارد و بچه‌ها جا می‌ماند، لذا ما باید ساختاری را برای خدمت رسانی به آنان پیدا کنیم.

وی اظهار کرد: اگرچه ما پیگیری داشتیم، حتی افرادی که قصد ازدواج دوم دارند و به مرجعی رجوع می‌کنند آنجا مقداری قوانین سختگیرانه تری باشد که به همین سادگی قرار نباشد بدون تعیین تکلیف فرزند ازدواج اول، سراغ تشکیل خانواده دیگر بروند.

اعتیاد، مادرمساله استان

مدیرکل بهزیستی استان کرمان گفت: اعتیاد عمده ترین مساله یا مادرمساله‌ای است که اینجا با آن مواجه هستیم و از این بابت آسیب‌های دیگری به وجود می‌آید؛ لذا یکی از عواملی که باعث می‌شود والدین نتوانند نقش خود را به طور موثر انجام دهند مساله اعتیاد است، به‌خصوص اعتیاد به مواد محرک در استانی مثل کرمان کار را سخت می‌کند.

وی افزود: ۶۰ مرکز برای نگهداری این کودکان در استان داریم که این مراکز با محدودیت اعتبار مواجه هستند و بچه‌ها علاوه بر مدرسه رفتن نیاز به خدمات فوق‌برنامه و استاندارد دارند اما دست مراکز ما در این زمینه بسته است و کمک می‌خواهیم.

معادنی که نیستند

وحیدزاده گفت: صنایع و معادن در استانی مثل کرمان که تراکنش اقتصادی بالایی دارند باید کنار ما قرار بگیرند زیرا استان به موازات تراکنش اقتصادی که دارد قطعا مازاد اجتماعی هم خواهد داشت؛ مسئولیت های اجتماعی باید صرف همین مازاد اجتماعی شود و در واقع زمینه را برای ترمیم زخم‌هایی فراهم کنیم که شاید تحت تاثیر همین تراکنش اقتصادی به وجود می‌آید.

وی تصریح کرد: الان کمک‌های صنایع و معادن از محل مسئولیت اجتماعی بسیار محدود است در حالی که جامعه به‌شدت نیاز به خدمات اجتماعی در دسترس دارد و اگر خانواده‌ها خدمات اجتماعی به‌موقع دریافت کنند، دچار گسست و مشکل نمی‌شوند لذا باید سازوکارهایی شکل گیرد که خانواده‌ها را در شرایط خاص کمک و آنها، استحکام خانواده را حفظ کنند.

کمک‌های صنایع و معادن از محل مسئولیت اجتماعی بسیار محدود است در حالی که جامعه به‌شدت نیاز به خدمات اجتماعی در دسترس دارد و اگر خانواده‌ها خدمات اجتماعی به‌موقع دریافت کنند، دچار گسست و مشکل نمی‌شوند

مدیرکل بهزیستی استان کرمان در پاسخ به این پرسش که آمار کودکان بدسرپرست و بی سرپرست نسبت به سال یا سال‌های گذشته چه تغییراتی داشته است؟ گفت: در این زمینه اینک نمی‌توانم درصد بگویم اما در استان به طور میانگین در شیرخوارگاه سالی حدود ۱۲۰ نفر ورودی و خروجی داریم یعنی اگر ۱۲۰ نوزاد می‌آید ۱۲۰ نوزاد هم در فرآیند زمان به ۱۲۰ خانواده واگذار می‌شود.

وی بیان کرد: در حوزه سایر مراکز نمی‌توانم اکنون دقیق آمار بدهم چون در آن مراکز بعضی بچه‌ها به خانواده‌های جایگزین واگذار می‌شوند و بچه‌ها عموما در سیستم ما رسوب نمی‌کنند، مگر اینکه سنشان بالای ۵، ۶ و ۷ سال باشد.

وحیدزاده افزود: یک پدیده دیگر هم اخیرا داریم و شاید عاملی باشد که خانواده‌ها را درگیر می‌کند و با موجی از بچه‌هایی روبه‌رو هستیم که اختلال رفتار یا روان دارند و این کار را خیلی سخت می‌کند؛ شاید بخشی از خانواده‌ها که کم می‌آورند و بچه را از خودشان جدا یا با او برخورد می‌کنند به خاطر ناهنجاری رفتار یا روان باشد؛ عاملی که باعث می‌شود فرزند به مراکز بهزیستی واگذار شود تا خدمات تخصصی گیرد.