پتروشیمی مسجدسلیمان از نگاهی دیگر / ابهامات و ناگفته ها

در روز های اخیر، مطلبی با عنوان “پتروپالایش بختیاری مسجدسلیمان؛ چگونه آمد؟ چرا رفت؟” در دیدگاه نیوز منتشر شد که پس از انتشار این خبر روابط عمومی شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان در بیانیه ای عنوان داشت که پروژه ملی و عظیم احداث پتروپالایش بختیاری نه قابل جابجایی است و نه قابل حذف. حال سوالات و ابهاماتی برای ما پیش آمده است که در زیر عنوان خواهند شد. 

به گزارش دیدگاه نیوز، شرکت صنایع پتروشیمی مسجدسلیمان در سال ۱۳۷۷ با هدف توسعه صنایع پتروشیمی در منطقه شمال خوزستان و به منظور دستیابی به اهدافی مانند: توسعه در جهت دستیابی به اهداف چشم انداز ۲۰ ساله کشور، توسعه صنایع کشور بخصوص در منطقه شمال استان خوزستان، ایجاد اشتغال و ارتقاء سطح زندگی ساکنین منطقه محروم، توسعه و افزایش رشد اقتصادی و اجتماعی، استفاده از منابع طبیعی در جهت تولید محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده بالا، گسترش حمل و نقل در منطقه در جهت صادرات مازاد به بازارهای داخلی و خارجی، تولید محصولات مورد نیاز کشاورزی با توجه به افزایش زمین های قابل کشت و گسترش کشاورزی در منطقه و . . . تاسیس شد. 

حال سوال اینجاست که پتروشیمی مسجدسلیمان در راه اندازی فاز اول خود که به نام پتروپالایش بختیاری آغاز شد چقدر موفق بوده است که غلامرضا شریعتی در مرداد ماه ۱۳۹۸ عنوان می کند فاز اول پتروشیمی مسجدسلیمان ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته، ۷۵۰ میلیون یورو هزینه کرده و ۴۰ تا ۵۰ میلیون یوروی دیگر نیز برای تکمیل این پروژه نیاز دارد. 

شریعتی استاندار خوزستان در همان زمان به اختلافات به وجود آمده بین سهامداران و مجموعه مدیریتی پتروشیمی مسجدسلیمان اشاره کرد و اظهار داشت این اختلافات مانع تکمیل این مگا پروژه شده، خواستار رسیدگی وزیر کار، رفاه و تامین اجتماعی در رابطه با این موضوع شد.

بر اساس همین گزارش در همان زمان وی گفت: ۵۰ درصد سهام این پتروشیمی متعلق به صندوق بازنشستگی کشوری بوده که به وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی وابسته است که وزیر می بایست به صورت ویژه به این مساله رسیدگی کند. 

کمی قبل تر در آبان ۱۳۹۶ رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از فرصت یک هفته ای به وزیر رفاه جهت تهیه گزارش تخلفات خرید پتروشیمی مسجدسلیمان توسط صندوق بازنشستگی کشوری در مجلس خبر داد و گفت وزارت تعاون با عدم ارائه ارز پتروشیمی ها در نظام اقتصادی کشور اخلال ایجاد کرده است. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می گوید بخش عظیمی از اقتصاد کشور در اختیار وزارت تعاون است و این وزارت با عدم ارائه ارز پتروشیمی ها به بازار اختلال در اقتصاد کشور ایجاد کرده است.

به گزارش سایت صندوق بازنشستگی کشور در خرداد ۱۳۹۶ این صندوق با خرید ۵۱ درصد از سهام شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان اعلام داشت که این خرید گامی در جهت بهبود افزایش دارایی‌های صندوق بازنشستگی کشوری است. 

در همین گزارش آمده است که بررسی اولیه حاکی از وجود شرایط مناسب سرمایه‌گذاری از جمله حمایت‌های دولت، نرخ خوراک،‌ تامین آب و حمل و نقل است. وجود منابع عظیم گازی در منطقه ویژه انرژی زیلایی، نزدیکی به خلیج فارس و کشورهای حاشیه آن و عراق و نزدیکی به راه‌های مواصلاتی و فرودگاه، از مزایای محل اجرای این طرح است.

شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری اقدام به خرید ۵۱ درصد سهام شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان کرده است. با توجه به گشایش LC به مبلغ ۴٫۲ میلیارد یوان، پیش‌بینی می‌شود فاز اول پروژه به ظرفیت ۱٫۰۷۵ میلیون تن اوره، طی ۳ سال آتی به بهره‌برداری برسد.
این دومین مجتمع بزرگ تولید اوره و آمونیاک کشور با پیشرفت فیزیکی ۳۰ درصد است. اخذ فاینانس ۸۰۰ میلیون دلاری با نرخ بهره ۶ درصد، معافیت ۱۰ ساله مالیاتی منطقه محروم، حاشیه سود ناخالص بالغ بر ۶۰ درصد و مجوز برداشت ۱۰ میلیون متر مکعب آب در روز قابل افزایش به ۲۵ متر مکعب، از مزایای این طرح است.
در خرداد ۱۳۹۹ مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری گفت: پروژه پتروشیمی مسجدسلیمان از ۹۹ درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار است و به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد. به گاهشماری که در وبسایت شرکت صنایع پتروشیمی مسجدسلیمان گذاشته شده است نگاهی می اندازیم. تاریخ ۱۱ فوریه ۲۰۲۰ را برای پایان ساخت فاز ۱ پتروشیمی و شروع بهره برداری این فاز قرار داده اند یعنی جمعه ۱۱ بهمن ۱۳۹۸، اما ۹ ماه و ۱۰ روز است که از این تاریخ گذشته و گاهشماری که زمانی به صورت معکوس پیش میرفت حال به ۱۰ ماه می رسد که از موعدش می گذرد. 

با حسابی سر انگشتی ۷۵۰ میلیون یوروی سال ۱۳۹۸ ای که در بالا به آن اشاره شد بالغ بر ۳۳۷۵ میلیارد تومان می شود که تا مرداد ۱۳۹۸ در این پروژه خرج شد. بهره برداری و تکمیل ۵ درصدی فاز ۱ پتروشیمی که جشن شکرانه ۹۰ درصدی اش در آذر ۹۷ گرفته شد قرار بود بر اساس گاهشمار خودشان در بهمن ۹۸ انجام شود که تا آبان ۹۹ هنوز خبری از تکمیل این ۵ درصد ها نیست. 
بنا به گفته صندوق بازنشستگی کشور می توان مهمترین دلیل افتتاح این پروژه در زمین های مسجدسلیمان را یکی وجود منابع عظیم گازی و دیگری استفاده از تسهیلات منطقه ویژه زیلایی دانست.
معافیت ۱۰ ساله مالیاتی این شرکت که به نام منطقه محروم مسجدسلیمان و به کام تهران نشینان است را با مجوز برداشت روزانه ی ۱۰ تا ۲۵ میلیون متر مکعب آب نیز در کنار هم قرار می دهیم تا به این نتیجه برسیم که بر خلاف اهداف شرکت که در خط مشی اش ذکر شده است: “ایجاد اشتغال و ارتقاء سطح زندگی ساکنین منطقه محروم” و “تولید محصولات مورد نیاز کشاورزی با توجه به افزایش زمین های قابل کشت و گسترش کشاورزی در منطقه” آیا این حجم برداشت آب از رودخانه ی پشت سد گتوند و ایجاد اشتغال و محرومیت زدایی با معافیت مالیاتی ای که قرار است ارزش افزوده اش برای آبادانی شهرستان مسجدسلیمان و شهرهای اطراف هزینه گردد با اهداف ذکر شده شرکت در تضاد نیست؟
پتروپالایش بختیاری ای که برای تکمیل ۹۵ درصدش عدد تقریبی ۳۵۰۰ میلیارد تومان ذکر شده ولی در هر فاز از این پروژه گردش مالی ای بیش از ۲۰٫۰۰۰ میلیارد تومان را داراست چه قدمهای مثبتی در محرومیت زدایی و ریشه کن کردن فقر، بیکاری و آبادانی مسجدسلیمان برداشته است؟
در اعتراض به این مسائل می شنویم که شرکت صنایع پتروشیمی مسجدسلیمان شرکتی خصوصی است و وظیفه ای در قبال شهرستان مسجدسلیمان ندارد، پس تسهیلات مناطق محروم و منطقه ویژه اش که به اسم مسجدسلیمان است خصوصی نیست ولی مطالبات مردمی شهروندان از این شرکت خصوصی شده؟

مسئولیت های اجتماعی که بر دوش این شرکت نهاده شده است تا کنون چقدر محقق شده و چه اقداماتی در این زمینه توسط این شرکت انجام شده است؟ از عدم نظارت بر آزمون های استخدامی شرکت و استخدام غیربومی های شاغل در این مجموعه که خود مطلبی جداگانه را می طلبد بگذریم، به “گسترش حمل و نقل در منطقه در جهت صادرات مازاد به بازارهای داخلی و خارجی” که در اهداف شرکت آمده است می رسیم. 
هر روزه شاهد تصادفات و مرگ و میر های ناشی از این اتفاقات در جاده های منتهی به این شرکت که از هفت شهیدان می گذرد و به سمت شهرستان لالی می رود هستیم. شرکت صنایع پتروشیمی مسجدسلیمان چقدر در تحقق هدف گسترش حمل و نقل در منطقه اش کوشش داشته است که بنده ی نگارنده نیز در راه برگشت از جشن شکرانه ی ۹۰ درصدی این شرکت در سال ۱۳۹۷ بخاطر عدم دید کافی و باریک بودن جاده مسجدسلیمان به هفت شهیدان و لالی خطر تصادف و انحراف از جاده حتی با سرعت کم از بیخ گوشم گذشت. فقط با یک جستجوی ساده در اینترنت می توان به تعداد تصادفات در این مسیر و در مسیر مسجدسلیمان به اهواز دست پیدا کرد. 
مگر نه اینکه جهت حمل و نقل های سبک و سنگین از این شرکت به داخل و خارج کشور به حمل و نقل ریلی، فرودگاه و جاده های ترانزیتی استاندارد نیاز است، پتروشیمی مسجدسلیمان با این گردش مالی عظیم چه اقدام مفیدی در جهت رفع مشکلات مواصلاتی مسجدسلیمان کرده است یا خواهد کرد؟
آیا فقط استفاده از نام شهرستان مسجدسلیمان مطرح است و در زمان اعتراض به این مسائل منت شرکت خصوصی بودن و سرمایه گذار شخصی بودن از طرف برخی افراد و اینکه در آینده قرار است پتروشیمی زیلایی، مسجدسلیمان را از بن بست بیکاری و فقر رها سازد را می شنویم، نه اینکه همین امروز فردای دیروزی بود که فقط وعده شنیدیم و در عمل هیچ عملکرد مثبتی نه در بحث اقتصادی و نه در بحث اجتماعی ندیدیم؟ 
بهره وری این شرکت از آب، خاک، گاز و کارگران ارزان قیمت مسجدسلیمانی و استفاده از اعتبار نفتی و محرومیت های منطقه ای از جمله آمار ۴۳ درصد بیکاری، آمار طلاق، آمار خودکشی و . . . خصوصی نیست ولی انتقاد از این مجموعه و مطالبه ی حق جوانان این شهرستان از استخدام ها خصوصی شده و قابل بحث نیست؟ 
نیروهای کار پروژه ای که به مسجدسلیمان مهاجرت کرده و ساکن شده اند و در مجموعه پتروشیمی مشغول به کار هستند و یا بومی مسجدسلیمان هستند پس از بهره برداری از هر فاز به شهرهای خود باز میگردند و یا پس از اتمام کارشان اخراج می شوند اما آیا معلوم است نیروهای ثابتی که پس از بهره برداری در شرکت ثابت هستند و می مانند چند درصد بومی مسجدسلیمان اند؟
بیش از ۲ سال از آخرین نشست خبری مدیران این مجموعه می گذرد، به طوری که آخرین خبر درج شده در وبسایت این شرکت نیز مربوط به بهمن ۱۳۹۸ است. مگر نه اینکه پروژه ای به این عظمت باید در راستای شفاف سازی و صداقت با مردم قدم برداشته و حداقل هر ۳ ماه یکبار نشستی با خبرنگاران شهرستان برگزار و شائبه ها و حواشی حول محور این شرکت را شفاف سازی کند؟ باز از سکوت مجموعه ی رسانه ای شهرستان و تغییر جهت این رسانه های به ظاهر مردمی می گذریم که این مقوله نیز نیاز به مطلبی جداگانه دارد. 
از مجموعه شرکت صنایع پتروشیمی مسجدسلیمان خواستار شفاف سازی و پاسخگویی به مسائل و حواشی پیش آمده در رابطه با این شرکت هستیم. 

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید