قمار امریکا با تریاک افغانستان

دیدگاه نیوز / ظرف دو هفته اخیر، چند خبر منتشر شد که تحقق داده‌های هر کدام از این خبرها، می‌تواند روند مبارزات جهانی با قاچاق مواد مخدر را در آینده نه چندان دور تحت تاثیر قرار دهد.

۱۹ مرداد: محمد اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان پس از تاکید قطعنامه «لویه جرگه» بر آزادی ۴۰۰ زندانی خطرناک طالبان با هدف توقف جنگ و تامین صلح ،گفت که فرمان آزادی این زندانیان را امضا می‌کند.یک روز بعد از انتشار این خبر، عکسی در رسانه‌های جهان منتشر شد که رییس‌جمهوری افغانستان را در حال امضای فرمان آزادی ۴۰۰ محبوس باقی مانده از فهرست درخواستی طالبان نشان می‌داد. رسانه‌های خارجی، ذیل انتشار این عکس یادآوری کرده بودند که «رهایی ۵ هزار زندانی طالبان از زندان‌های دولت، بخشی از توافقنامه گروه طالبان با امریکاست.»

به دنبال انتشار این خبر، خبرگزاری بی‌بی‌سی در گزارشی به نقل از منابع آگاه در افغانستان نوشت: «۱۱۴ نفر از این گروه ۴۰۰ نفره، در ولایت قندهار و ۳۹ زندانی هم در ولایت‌های میدان وردک، غزنی، زابل، جوزجان، ارزگان، هرات، غور، فاریاب، سرپل و پکتیا بازداشت شده‌اند. بیش از ۱۵۰ نفر آنان قاچاقبران بزرگ مواد مخدر هستند و وقتی طالبان اصرار دارد که اینها آزاد شوند، بحث تمویل مالی (درآمدزایی مالی از محل قاچاق) مطرح است چون اینها قاچاقبران کوچک هم نیستند.»

۲۸ مرداد: رییس‌جمهوری افغانستان در گفت‌وگوی اختصاصی با روزنامه تایمز هشدار داد: «در صورت آزاد شدن دسته نهایی جنگجویان طالبان، در شرایط توافق صلح ایالات متحده، موجی از مواد مخدر ممکن است به انگلیس وارد شود. اگر به دنبال آزادی این زندانیان، تجارت بین‌المللی مواد مخدر افزایش یابد، همه رهبران ناتو در این افزایش همدست هستند. اگر مواد مخدر به انگلستان و اروپا برسد، تمام رهبران این کشورها در این اتفاق سهیم هستند. رسیدن آمفتامین به سواحل ایالات متحده، از عواقب آزادی این زندانیان است و اگر این افراد مرتکب جرم شوند، مسوولیت بین‌المللی، مشترک خواهد بود.»

۳۰ مرداد: طالبان نسبت به هشدار رییس‌جمهوری افغانستان واکنش نشان داد. ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی گروه طالبان، پنجشنبه در صفحه توییتر خود نوشت: «در زمان حاکمیت کامل این گروه در افغانستان، کشت مواد مخدر در این کشور صفر بود. حضور امریکا در افغانستان و تلاش غلامان داخلی آنها باعث شد که در ۱۹ سال گذشته هر سال جایگاه جهانی افغانستان در رتبه اول تولید‌کننده مواد مخدر تثبیت شود. زندانیان ما در تجارت و انتقال مواد مخدر هیچ نقشی ندارند.»

از غنی این سوال را بپرسید
چرا رییس‌جمهوری افغانستان آزاد شدن برخی زندانیان طالبان را موجب تقویت شبکه بومی و شاخه‌های بین‌المللی قاچاق مواد مخدر افغانستان می‌داند؟

نقشه ۲۰۱۸ دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد UNODC نشان می‌دهد که بیشترین وسعت مزارع کشت خشخاش در غرب، شمال غرب، بخش‌هایی از جنوب و بخش‌هایی از شمال شرق افغانستان گسترده است؛ همان مناطقی که یا تحت سیطره طالبان است، یا شدت درگیری‌ها در این مناطق در حدی است که دولت مرکزی تقریبا هیچ نظارتی بر این مناطق ندارد و بنابراین، افزایش ناامنی‌ها در این مناطق، شرایط مساعدی برای کشت خشخاش و تولید تریاک فراهم می‌کند. در حالی که بیشترین مناطق دارای کشت خشخاش در این نقشه‌ها، با طیفی از سبز کمرنگ تا سبز پررنگ و مناطق عاری از کشت، با رنگ سفید مشخص شده، ولایات نیمروز، فراه، هلمند، قندهار، اُرُزگان، دی کندی، غور، بادغیس، فاریاب، بلخ، جوزجان، سرپل، زابل، غزنی، ننگرهار، لقمان، کاپیسا، کُنُر و بدخشان (همان ولایات محل دستگیری بسیاری از طالب‌های خطرناک) با طیفی از سبز کمرنگ تا پررنگ علامت‌گذاری شده‌اند و در مقابل این تعداد فقط ولایات قندوز، باغلان، بامیان، پَکتیکا، خوست و پکتیا با رنگ سفید مشخص هستند در حالی که با کمی دقت در برخی قسمت‌های این ولایات هم می‌توان لکه کوچکی از سبز کمرنگ به معنای وجود مزارع خشخاش با وسعت کمتر از ۵۰۰ هکتار پیدا کرد در حالی که ۱۹ ولایت، مزارعی با وسعت بالای ۱۰۰۰ هکتار را در خود جا داده‌اند. علاوه بر آنکه به استناد همین نقشه، وسعت کشت خشخاش در ولایاتی همچون ننگرهار، غور، بادغیس، هلمند، قندهار، فراه، نیمروز و اُرُزگان نزدیک به ۱۰ هزار هکتار و در بخش‌های گسترده‌ای از ولایت هلمند، بالای ۱۰ هزار هکتار گزارش شده است.

کشت خشخاش در دوران طالبان چه عددی بود؟
افراطیون طالبان از سال ۱۹۹۴ در خاک افغانستان مستقر شدند. به مدت دو سال و تا سال ۱۹۹۶، حضور این گروه افراطی در قالب فعالیت‌های نظامی خلاصه می‌شد اما از سال ۱۹۹۶ تا ۷ اکتبر ۲۰۰۱ (حمله نظامی امریکا به افغانستان) طالبان تحت لوای «امارت اسلامی افغانستان»، حکومت این کشور را در دست داشتند. پس از آن و تاکنون هم بخش‌هایی از خاک افغانستان در تصرف این گروه افراطی است.

به استناد گزارش UNODC، سال ۱۹۹۴ که طالبان با پوشش عملیات شبه نظامی پا به خاک افغانستان گذاشت، ۷۱ هزار هکتار از زمین‌های کشور، زیر کشت خشخاش بود. تا اکتبر ۲۰۰۱ و پایان رسمی حکومت طالبان، وسعت زمین زیر کشت خشخاش در افغانستان به ترتیب به ۵۴ هزار هکتار (۱۹۹۵) ۵۷ هزار هکتار (۱۹۹۶) ۵۸ هزار هکتار (۱۹۹۷) ۶۴ هزار هکتار (۱۹۹۸) ۹۱ هزار هکتار (۱۹۹۹) ۸۲ هزار هکتار (۲۰۰۰) رسید و فقط در سال ۲۰۰۱ و به دلیل جو ناآرامی که از نیمه سال بر کشور حاکم شد، وسعت مناطق زیر کشت خشخاش در افغانستان به ۸ هزار هکتار کاهش یافت که این میزان کاهش، یکی از رکوردهای افت کشت و برداشت در تاریخ ۴۰ ساله تولید انبوه تریاک در افغانستان به شمار می‌رود.

البته از سال ۲۰۰۱ و تاکنون هم با وجود حضور نظامیان خارجی در این کشور و ادعای جامعه جهانی درباره هزینه‌کرد برای توسعه کشت جایگزین و افزایش امحای مزارع کوکنار، از رونق کشت خشخاش و تولید تریاک و هرویین در این کشور کاسته نشد و حالا افغانستان، همچنان پیشقدم تغذیه بازار جهانی تریاک و هرویین است. استقرار مزارع خشخاش در مناطق تحت سلطه طالبان، افزایش ناامنی در تمام ولایات افغانستان، حمایت گروه‌های تروریستی از کشت خشخاش در افغانستان به دلیل تهاتر دوجانبه ثروت و قدرت (هزینه‌کرد درآمد فروش تریاک و هرویین افغانستان برای تغذیه مالی گروه‌های تروریستی از جمله داعش و تامین امنیت کشت خشخاش و قاچاق تریاک و هرویین به اقصی نقاط جهان توسط گروه‌های تروریستی) ورود دست‌های بین‌المللی و منتفع از سود جهانی ۶۰۰ میلیارد دلاری قاچاق تریاک از افغانستان، فساد اداری گسترده در دولت افغانستان و تاثیرپذیری تمام طرح‌های مقابله با قاچاق به دلیل همدستی و همراهی مقامات دولتی با تداوم کشت خشخاش به دلیل فقر گسترده و ریشه‌دار اقتصادی و فرهنگی در بدنه ملی و اقتصادی افغانستان، پررنگ بودن شائبه‌های اثبات نشده‌ای همچون حمایت جامعه جهانی از تولید تریاک در افغانستان برای ناآرام نگه داشتن منطقه و بهره‌برداری‌های سیاسی از این ناآرامی‌ها (استمرار فعالیت کارخانه‌های جنگ‌افزار‌سازی به عنوان اولین تجارت پرسود جهان و همچنین دست‌اندازی بر منابع ملی و استراتژیک منطقه خاورمیانه و مدیترانه شرقی) از مهم‌ترین دلایل ناموفق بودن اقدامات دولت افغانستان و جامعه جهانی در مضروب کردن شبکه مواد مخدر این کشور است.

طالبان دروغ می‌گوید، مثل همیشه
۴۰۰ زندانی خطرناک «طالب» تعهد داده‌اند که پس از آزادی، زندگی صلح‌آمیز را پیشه می‌کنند و دست از هر جرم و جنایت برمی‌دارند. سال ۲۰۱۹، سود کشت خشخاش و تولید و قاچاق تریاک برای مافیای بومی افغانستان، ۲۹۹ میلیارد دلار بود و همان سال، سازمان ملل متحد، سود سالانه تجارت مواد مخدر در جهان را، ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد دلار ثبت کرد. در گزارش ۲۰۲۰ دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد، تعداد مصرف‌کنندگان مخدرهای مشتق از تریاک (مثل مرفین) ۳۰ میلیون و ۴۱۰ هزار نفر و تعداد مصرف‌کنندگان مخدرهای بر پایه تریاک (مثل متادون و هرویین) ۵۷ میلیون و ۸۵۰ هزار نفر برآورد شد.

امروز، حتی روال ریاضی و اقتصادی و سیاسی معادلات جهانی در واگذاری قدرت هم متاثر از یک واژه است؛ «پول». این واژه، بازتاب هیبتی ترسناک است. هیبتی که می‌تواند تمام مقررات را برهم بزند و قاعده بازی را به نفع خود تعریف کند. امروز در آشفته بازاری که به برکت شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان حاکم شده، آن کسی بر صندلی قدرت و ریاست می‌نشیند که دست در صندوقچه پول داشته باشد. جالب آنکه شیوع ویروس کرونا بر همه بازارها تاثیر منفی گذاشت و تمام حوزه‌های اشتغال و تولید و خدمات را درهم پیچید الا بازار مواد مخدر. اگر چه اوایل شیوع ویروس و تا هفته‌های اول سال جدید میلادی، انسداد مرزهای زمینی و دریایی و قطع روابط جغرافیایی کشورها، وقفه کوتاه‌مدتی در درآمدزایی شبکه‌های قاچاق مواد مخدر داشت اما اعضای این شبکه که همیشه به واسطه هوش و ذکاوت بسیار، قابل ستایش هستند، همچون سابق، خیلی سریع‌تر از نیروهای مقابله و گروه‌های پلیسی و اطلاعاتی، از چرت غفلت بیدار شدند و سررشته هدایت اقتصاد و سیاست را در دست گرفتند و حالا، بعد از گذشت ۲۳۶ روز از شیوع ویروس کرونا در جهان، بازار همیشه بیدارتر و پررونق‌تر از هر زمان، همین شبکه هزار تو و هزار پای تجارت مواد مخدر است که جز استراحتی اجباری و کوتاه، خستگی‌ناپذیر و از نفس ناافتادنی، پرتوان‌تر از گذشته مشغول به کار است. صاحبان این بازار چه طالبان باشند و القاعده و داعش و چه اعضای کارتل‌های خوشگذران امریکای لاتین یا محافظه‌کارهای اروپای مرکزی یا جنایتکارهای اروپای شرقی، دروغگوهای قهاری هستند که فقط به ارزش «پول» فکر می‌کنند. به نظر می‌رسد حالا باید ترسید؛ هم از هشدار رییس‌جمهوری افغانستان، هم از قول و تعهد ۴۰۰ زندانی «خطرناک» طالب. در بازار تریاک افغانستان صاحبان پول مشغول قمار هستند. 

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

امیر حیدری

سردبیر خبر روز، بیش از 16 سال است که در زمینه های تخصصی طراحی، توسعه، بهینه سازی و سئوسازی وب فعالیت می کند. وی از سال ۱۳۸۷ فعالیت خبری خود را در حوزه اخبار تکنولوژی آغاز کرده و از سال ۱۳۹۳ در حوزه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی شروع به فعالیت مستمر خبری کرده است. وی عضو هیئت مدیره شرکت رایسام نیز می باشد.