طبیعت ایلام؛ گنجینه‌ای از انواع گونه‌های گیاهی و جانوری کمیاب

دیدگاه نیوز/فاطمه فتاحی: منطقه حفاظت‌شده مانشت و قلارنگ با وسعت ۳۳ هزار هکتار در شمال استان ایلام و بین سه شهرستان ایلام، چرداول و ایوان قرار گرفته است؛ این منطقه کوهستانی جزو رشته کوه‌های زاگرس است که سیمای آن از ارتفاعات مرتفع، تپه‌‌های ناهمگن و دره‌های عمیق تشکیل شده است. 

در مناطق کوهستانی و میان جنگل‌های استان ایلام جانوران مختلفی زندگی می‌‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از کل، بز،‌ قوچ، میش کوهی،‌ خرس، گراز، گرگ، روباه، شغال، خرگوش،‌ راسو، سنجاب، عقاب، شاهین،‌ کرکس، کبک معمولی، تیهو، هوبره، دراج،‌ آهو و… است؛ گویا در گذشته در برخی مناطق استان شیر و ببر نیز مشاهده شده است.

در منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ گونه‌های گیاهی یافت می‌شوند که از نظر زیبایی‌ شناسی و همچنین خواص دارویی و صنعتی بسیار قابل توجه هستند؛ از جمله این گونه‌ها می‌توان به لاله واژگون، آویشن، قدومه، پونه، درمنه، چمن گندمی و چاودار کوهی اشاره کرد.

۹۰ درصد منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ را درختان بلوط تشکیل داده است

درختان بلوط به تنهایی ۹۰ درصد از پوشش جنگلی منطقه حفاظت شده را تشکیل داده است؛ ۶ درصد پوشش مربوط به درخت بنه بوده و ۴ درصد باقی‌مانده را سایر گونه‌ها تشکیل می‌دهند.

به منظور احیاء حیات وحش و پوشش گیاهی ضمن تغییر حدود از سال ۱۳۷۵ بر اساس مصوبه شماره ۱۵۴ شورای عالی حفاظت محیط زیست به منطقه حفاظت شده ارتقاء یافته و در فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت از محیط زیست در آمده است.

در طول سال در منطقه حفاظت شده با شکارچیان غیر مجاز روبرو هستیم

کامران طاوسیان‌مقدم محیط بان منطقه مانشت و قلارنگ گفت: از سال ۱۳۸۹ در این منطقه مشغول به کار هستم؛ با توجه به پوشش گیاهی و جانوری متنوع در منطقه، در طول سال با شکارچیان غیر مجاز زیادی رو به رو هستیم که در همین چند روز گذشته هم با تعدادی از این متخلفین که در ساعات آغازین روز به شکار آمده بودند، برخورد کردیم.
 
وی افزود: تنها مشکل و دغدغه‌ی ما در این کار کمبود تجهیزات و به خصوص کمبود نیرو است؛ با توجه به وسعت زیاد منطقه، نیروهای محیط بان کم هستند و این مسئله برای ما مشکل ساز شده است.

کمبود نیرو محیط بان از جمله مشکلات منطقه حفاظت شده است

قیطاس الیاسی دیگر محیط بان منطقه گفت: از سال ۱۳۸۴ دعوت به کار شده‌ام، منطقه مانشت و قلارنگ زیبایی‌های فراوانی دارد؛ گونه‌های جانوری متنوع نظیر خرس، پلنگ، گرگ، روباه، شغال، پرندگان شکاری و انواع پستانداران در این منطقه وجود دارند و این تنها گوشه‌ای از زیبایی این منطقه است.

وی افزود: کمبود نیرو محیط بان، کمبود وسایل، کمبود ماشین از جمله مشکلات  و دغدغه‌های ما است.

عبدالصاحب بازیار فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گفت: در کل استان ایلام ۱۴۱/۵۰۰ هزار هکتار منطقه حافظت شده تحت مدیریت داریم که شامل منطقه مانشت و قلارنگ، کبیرکوه، دینار کوه و محدوده آثار طبیعی ملی شهرستان دهلران است

وی افزود: منطقه مانشت و قلارنگ در سه استان ایلام، ایوان و چرداول قرار دارد و در سال ۱۳۷۵  تحت حفاظت محیط زیست در آمده است؛ این منطقه زیستگاه خرس قهوه‌ای، کل ، بز، گربه کاراکال و همینطور پرندگان شکاری است.

 فرمانده یگان حفاظت محیط زیست ایلام گفت: از چهار منطقه تحت حفاظت شده‌ی ما سه منطقه مانشت و قلارنگ، کبیر کوه و دینار کوه دارای پوشش جنگلی بلوط هستند.

تنوع پوشش گیاهی و جانوری در طبیعت ایلام

غلام‌رضا ابدالی مدیرکل محیط زیست استان ایلام گفت: مساحت منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ ۳۳ هزار هکتار است و از سال ۱۳۷۵ تحت حافظت محیط زیست قرار گرفته است.

وی افزود: گونه‌های جانوری زیادی از جمله خرس قهوه‌ای، پلنگ، گرگ، انواع گربه سانان و همینطور انواع پرندگان مثل عقاب، شاهین، کبک و.‌.. در این منطقه وجود دارد، همچنین استان ایلام پوشش گیاهی متنوعی از جمله درختان بلوط و گونه‌های درختی دیگری نیز مانند درخت بنه، زالزالک و… وجود دارد.

مدیرکل محیط زیست استان ایلام در ادامه گفت: آتش سوزی‌های که در این چند سال اخیر اتفاق افتاد؛ به پوشش گیاهی و جانوری منطقه آسیب رسانده است اما توانسته‌ایم با همکاری مردم، مسوولین استانی، سپاه پاسداران و نیروهای امدادی این آتش سوزی‌ها را به سرعت مهار کنیم و میزان خسارت‌های وارده کاهش دهیم.

کارخانه سیمان سبب خشکی درختان منطقه شده است

ابدالی افزود: برای جلوگیری و مقابله با آتش سوزی‌های احتمالی در آینده اقداماتی نظیر به روزسانی تجهیزات و خریداری دمنده در تعداد بالا، مجهز کردن ماشین‌های کمک رسان به تانکرهای آب فشان با ظرفیت ۵۰۰ لیتر، برگزاری دوره‌های آموزشی اطفای حریق برای نیروهای امدادی 
صورت گرفته است و در فصول گرم ۱۵ اکیپ امدادرسان و آماده باش برای اطفای حریق وجود دارد.

مدیرکل محیط زیست استان ایلام گفت: کارخانه سیمان در حاشیه منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ قرار دارد و به علت آلودگی‌های که در هوا ایجاد می‌کند گفته شده است که باعث خشکی درختان منطقه می‌شود؛ برای اینکه بتوانیم اثرات کارخانه سیمان بر روی اکو سیستم منطقه را بسنجیم و با علم کامل صحبت کنیم به یک طرح مطالعاتی دقیق از سوی مراکز علمی معتبر نیاز داریم.

حیات منطقه حفاظت شده سبب تعدیل هوای منطقه می‌شود

منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ در گذشته‌ای نه چندان دور از پتانسیل خوبی برای زیست حیات وحش برخوردار بوده است در حالیکه امروزه این مناطق به دلایل مختلفی از جمله شکار بی رویه سبب کاهش شدید جمعیت حیوانات شده‌اند.

علی‌رغم حفاظت‌هایی که توسط سازمان محیط‌ ‌زیست صورت می‌گیرد، متأسفانه این منطقه به دلیل مجاورت با شهر ایلام و عبور راه ارتباطی شهرهای چرداول و ایوان با مرکز استان و سهولت دسترسی به آن، مورد تعرض و تخریب شدید و آشکار قرار گرفته است.

حیات این اکوسیستم کم نظیر علاوه بر زیبایی‌های طبیعی در تعدیل هوای منطقه نیز نقش اساسی دارد که در معرض خطر جدی قرار گرفته است؛ لذا با توجه به اهمیت منطقه و حساس بودن این اکوسیستم، امید است کوشش‌های جدی‌تری در جهت حفظ این سرمایه ملی انجام شود.