«ساعر ۵»؛ روایت مستندگونه از مقاومت در یک نمایش میدانی

نمایش میدانی «ساعر ۵» به کارگردانی امین زندگانی در کنار تمام ویژگی‌های چشمگیر خود، یک مشخصه ویژه دارد که آن را از سایر آثار دیگر متمایز می‌کند. این نمایش، داستان خود را از یک ماجرای واقعی انتخاب کرده و آن را در قالب درام بر صحنه آورده است.

نمایش‌های میدانی در ایران سابقه‌ای نسبتا طولانی دارند. یکی از مهم‌ترین آغازگران این حرکت، نمایش میدانی «شب آفتابی» به کارگردانی بهزاد بهزادپور در سال ۱۳۸۴ است. این نمایش که در قالبی نو توانست توجه مخاطبان را جلب کند، آغازگر دورانی جدید در تولید و اجراهای میدانی شد.

پس از آن سازمان هنری رسانه‌ای اوج به‌ عنوان متولی نمایش‌های میدانی، پروژه‌های مختلفی را در داخل و خارج از کشور روی صحنه برد. این آثار عمدتا شامل داستان‌هایی از تاریخ اسلام، تاریخ انبیا، روایت‌های مذهبی و … بودند. البته در نمایش «شب شیدایی» که در برخی مناطق مختلف ایران اجرا ‌شدند، زندگی شهدا، فرماندهان و قهرمان‌های ملی هر منطقه را در بخش انتهایی نیز روایت ‌کرد.

نمایش میدانی «ساعر ۵» به دلیل انتخاب یک واقعه تاریخی و جنگی با ابعادی جهانی، تفاوت خاصی با سایر آثار مشابه دارد. این نمایش که نام خود را از ناوچه پیشرفته اسرائیلی «ساعر ۵» گرفته است به یکی از مهم‌ترین و پرفراز و نشیب‌ترین جنگ‌های خاورمیانه، یعنی جنگ ۳۳ روزه لبنان در سال ۲۰۰۶ (جنگ تموز) پرداخته است. در این جنگ، ناوچه «ساعر ۵» اسرائیلی توسط مقاومت لبنان هدف قرار گرفته و غرق شد. این حادثه، نمادی از پیروزی مقاومت در برابر دشمنان قدرتمند و اشغالگر است و موضوعی است که در «ساعر ۵» به شکلی هنرمندانه و با دراماتورژی خاص به صحنه آورده شده است.

در کنار این موضوع نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است جنگ ۳۳ روزه لبنان به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر خاورمیانه بر اساس واقعیت‌های تلخ و شیرین خود در «ساعر ۵» بازنمایی شده است. این نمایش که به‌ طور مستند به تحولات این جنگ پرداخته، همچنین فرصتی را برای مخاطب فراهم می‌کند تا به ابعاد انسانی، استراتژیک و اجتماعی این جنگ‌ها فکر کند. در واقع یک نمایش میدانی درباره مقاومت که به‌ شکل مستقیم و بدون تحریف، جنگی واقعی را به تصویر می‌کشد می‌تواند تاثیرات عمیقی بر درک مخاطب از تاریخ و سیاست‌های منطقه‌ای بگذارد.

در حالی که سینما و تلویزیون ایران در زمینه تولید آثار شاخص در خصوص محور مقاومت و جنگ‌های منطقه‌ای با کمبودهایی رو به ‌رو بوده‌اند، نمایش «ساعر ۵» می‌تواند به عنوان یک تجربه نو در عرصه نمایش میدانی تلقی شود.

جنگ ۳۳ روزه لبنان به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر خاورمیانه بر اساس واقعیت‌های تلخ و شیرین خود در «ساعر ۵» بازنمایی شده است

تاکنون آثار مختلفی همچون فیلم «۳۳ روز» به کارگردانی جمال شورجه یا تله فیلم‌های متعدد تلویزیونی درباره مقاومت و جنگ‌ها ساخته شده‌اند، اما در این بین، نمایش میدانی «ساعر ۵» به‌ ویژه با توجه به رسانه و قالب نمایش، توانسته نوعی ارتباط مستقیم‌تر با مخاطب برقرار کند.

اینکه یک داستان مستند از جنگ واقعی به صحنه آورده می‌شود، خود تجربه‌ای نو است که می‌تواند نگاه جدیدی به ژانرهای نمایشی ایجاد کند. در سینما و تلویزیون هم گرچه فیلم‌های موفقی مانند سریال «آمرلی» (محصول مشترک ایران و عراق) یا فیلم «قلب رقه» به موضوعات مربوط به محور مقاومت و مبارزه با داعش پرداخته‌اند، اما به نظر می‌رسد تئاتر به‌ خصوص نمایش‌های میدانی در این زمینه کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. نمایش‌هایی که روایتگر یک جنگ یا بحران اجتماعی واقعی هستند همواره از جذابیت ویژه‌ای برخوردارند، زیرا این آثار مستقیما بر مخاطب اثر می‌گذارد و احساس و ذهن آنها را به قلب رویدادها می‌برد و این ویژگی برجسته «ساعر ۵» است.

به باور صاحبنظران نمایش‌های میدانی وقتی بر اساس رویدادهای تاریخی و جنگی ساخته می‌شوند، به دلیل استفاده از فضای آزاد و ارتباط مستقیم با مخاطب، قابلیت ایجاد تجربه‌ای عمیق‌تر و تاثیرگذارتر از سایر رسانه‌ها را دارند. «ساعر ۵» در این راستا موفق شده است با استفاده از تمام ظرفیت‌های نمایشی، فضای جنگی و تاریخی را به شکلی کاملا واقعی و نزدیک به حقیقت به نمایش بگذارد. این نوع از تولید بر خلاف آثار دیگر که ممکن است در قالب‌هایی غیرواقعی یا تخیلی پرداخته شوند، به‌ طور کامل در بستر واقعیت‌ها قرار دارد و این به جذابیت آن افزوده است.

به گزارش دیدگاه نیوز، نمایش میدانی «ساعر۵» از سوم تا دهم بهمن‌ماه ساعت ۱۸:۳۰ در بخش میهمان در گذر فرهنگ اراضی عباس آباد حضور خواهد دارد.

این اثر با حضور هنرمندان ایرانی و لبنانی همچون بازیگرانی، چون سیامک صفری، آن‌ماری سلامه، شیما جعفرزاده، محمدرضا سامیان، محمد امین پازکی، ترنم کرمانیان، نفس جافری و امین زندگانی، به نمایش درمی‌آید.