درآمد باشگاه های ایران از جام جهانی قطر؛ نصف ۲۰۱۸

جام جهانی ۲۰۲۲ قطر با قهرمانی آرژانتین به پایان رسید و حالا بحث داغ پاداش‌ها فیفا برای تمامی باشگاه‌های ذی‌نفع در این رقابت‌ها به وجود آمده است. فیفا از جام جهانی ۲۰۱۰ و طی توافق‌نامه‌ای که با اتحادیه باشگاه‌های اروپایی به امضا رساند، برنامه درآمدزایی باشگاه‌ها در جام‌های جهانی را کلید زد که در توافق جدیدی در سال ۲۰۱۵، درآمد باشگاه‌ها از این طریق سه برابر شد.

طبق اعلام فیفا، باشگاه‌ها در مجموع بیش از ۲۰۰ میلیون دلار از جام جهانی قطر درآمدزایی کرده‌اند. در مجموع پاداش‌ها و درآمدهای ناشی از جام جهانی ۲۰۲۲ حدودا ۲۹ درصد نسبت به جام جهانی ۲۰۱۸ افزایش یافته که در این بین، طرح درآمد باشگاه‌ها از ۲۰۹ میلیون دلار در جام جهانی روسیه به ۳۱۰ میلیون دلار در جام جهانی قطر افزایش یافته است.

طرح فیفا برای درآمدزایی باشگاه‌ها به این صورت است که هر بازیکن در ازای هر یک روز حضور در رقابت‌های جام جهانی (صرف نظر از این که به میدان برود یا نرود)، ۱۰ هزار دلار برای باشگاه‌هایش درآمد ایجاد می‌کند. به عبارت ساده‌تر هر بازیکن حاضر در جام جهانی در هر مرحله به شرح زیر برای باشگاه‌هایشان درآمدزایی می‌کند:

باید به این نکته توجه کرد که تمام پولی که فیفا به برنامه درآمدزایی باشگاه‌ها اختصاص می‌دهد، مربوط به آخرین باشگاه بازیکن نیست بلکه این پول بین باشگاه‌هایی که بازیکن در دو سال منتهی به جام جهانی در آن‌ها حضور داشته است، تقسیم می‌شود. فلسفه این کار هم به این دلیل است که تمام باشگاه‌هایی که در مراحل انتخابی جام جهانی دخیل بوده‌اند، از خود جام جهانی هم منتفع شوند.

فیفا درآمد باشگاه‌ها در جام جهانی ۲۰۱۸ را با توجه به رجیستر (ثبت‌نام) بازیکن حاضر در این رقابت در سه بازه نقل و انتقالاتی خاص تقسیم‌بندی کرده بود. چندین بازه نقل و انتقالاتی در این فرمول پیش‌بینی شده بود تا پنجره‌های نقل‌وانتقالاتی لیگ‌های نقاط مختلف دنیا را در بر بگیرد. باتوجه به فرمول مدنظر فیفا برای جام جهانی ۲۰۱۸، یک سوم درآمد به باشگاه فصل ۱۷-۲۰۱۶ بازیکن، یک سوم به باشگاه فصل ۱۸-۲۰۱۷ و یک سوم به باشگاهی که در آستانه جام جهانی به آن پیوسته بود، می‌رسید. به عبارت ساده‌تر یک سوم درآمد به باشگاه فصل ۱۷-۲۰۱۶ و در صورتی که بازیکن تیمش را در آستانه جام جهانی تغییر نداده بود، دو سوم باقی‌مانده به باشگاه فصل ۱۸-۲۰۱۷ بازیکن می‌رسید.

در نتیجه باتوجه به درآمد روزی ۸۵۳۰ دلار بازیکنان برای باشگاه‌ها، درآمد باشگاه‌های ایرانی از جام جهانی ۲۰۱۸ به شکل زیر شد:

زمان برگزاری جام جهانی قطر با تمامی جام‌های جهانی متفاوت بود و در میانه فصل برگزار شد. از طرفی تاکنون فیفا فرمول مشخصی برای نحوه تقسیم درآمد باشگاه‌ها در جام جهانی ۲۰۲۲ اعلام نکرده است اما با توجه به این که فیفا به دو سال منتهی به جام جهانی اشاره کرده نه دو فصل منتهی، محاسبات را با همان فرمول جام جهانی ۲۰۱۸ و با درآمد روزی ۱۰ هزار دلار بازیکنان برای باشگاه‌ها انجام داده‌ایم و در نهایت به اعداد و ارقام زیر می‌رسیم:

با این اوصاف درآمد باشگاه‌های ایرانی از ۲.۵۲۴.۵۹۹ دلار در جام جهانی ۲۰۱۸ به ۱.۲۹۰.۰۰۰ دلار در جام جهانی ۲۰۲۲ کاهش یافته‌است، یعنی تقریبا نصف شده است. دلیل چنین اتفاقی، تشکیل بیشتر تیم‌ملی از بازیکنانی بود که بیش از دو سال از لژیونر شدنشان می‌گذرد. البته نباید از این موضوع گذشت که کارلوس کی‌روش با دعوت ۲۵ نفر به تیم‌ملی به جای ۲۶ نفر حداقل ۳۰ و حداکثر ۱۸۰ هزار دلار به باشگاه‌های ایرانی ضرر زده است. (با فرض دعوت بازیکنی از لیگ ایران به عنوان نفر بیست و ششم لیست تیم‌ملی در جام جهانی ۲۰۲۲)

در پایان باید گفت که درآمد باشگاه‌ها از جام جهانی به حساب فدراسیون فوتبال مربوطه در فیفا واریز می‌شود اما باشگاه‌های ایرانی به دلیل تحریم‌های بانکی نمی‌توانند از آن برداشت کنند. البته مواردی وجود داشته که باشگاه‌های ایرانی این درآمدشان را مانند پرونده طلب پروپئیچ از استقلال به حساب طلبکارانشان واریز کرده‌اند. همچنین مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال در صحبت‌های اخیرش عنوان کرده که به راهکاری عملی برای وصول پول‌های بلوکه شده در فیفا رسیده‌اند.