شگفتی‌های «بتن» در ایتالیا، از کلیسای پنیری تا گورستان علمی‌تخیلی

روبرتو کونته و استفانو پرگو که قبلاً روی کتاب «آسیای شوروی» با هم کار کرده بودند، می‌خواستند پس از مستندسازی سازه‌های بروتالیستی خارج از کشور، روی چگونگی توسعه معماری مبتنی بر «بتن آرمه» در ایتالیا تمرکز کنند. معماری بروتالیستی به دلیل استفادۀ بی‌پیرایه و عریان از بتن، در نظر بسیاری از منتقدان، ساختمان‌هایی زمخت، خشن، سرد و سرکوب‌کننده را ایجاد می‌کند. اما از طرف دیگر، طرفداران این سبک از معماری مجذوب جلوۀ مستحکم، متفاوت و استوار آن هستند. 

به گزارش فرادید؛  کونته می‌گوید: «ما جذب معماری مدرن و به ویژه سبک بروتالیسم شدیم. از یک دیدگاه، آن سازه‌ها از نظر بصری چشمگیر و گاهی شگفت‌انگیز هستند. حتی اگر ۵۰ یا ۶۰ سال قدمت داشته باشند، بیشترشان خیلی شناخته شده نیستند، بنابراین به یک عکاس اجازه تحقیق در مورد چیزی را می‌دهند که قبلاً دیده نشده است». 

این دو عکاس بر این باورند ساختمان‌هایی که زینت کمتری دارند، برای عکاسی مناسبند. کونته می‌گوید: «ما متوجه شدیم در ساختمان‌هایی که تزئینات زیادی ندارند، نقش عکاس به نوعی تقویت می‌شود تا ویژگی‌های خاص سازه را برجسته کند.» 

برخی از ساختمان‌های بروتالیستی ایتالیا متروکه شده‌اند یا نیاز به نگهداری دارند، اما برخی دیگر در شرایط خوبی هستند. این سبک معماری همچنان بحث‌برانگیز است، اما عکاسان معتقدند علاقه به آن رو به افزایش است. 

پرگو می‌گوید: «در مجموع، بروتالیسم همچنان با مقاومت تقریباً خودکار بخش قابل‌توجهی از مردم مواجه است، در حالی که علاقه به این نوع معماری رشد قوی و قابل‌توجهی دارد، مانند سایر نقاط جهان. ما قطعاً جزو دسته دوم هستیم!» 

در ادامه، ۱۰ ساختمان انتخابی کونته و استفانو از ایتالیای بروتالیست را می‌بینید: 

کلیسای عیسی نجات‌دهنده، تورین، ساخت نیکولا موسو، لئوناردو موسو و لیویو نورزی (۱۹۵۷) 

یک سقف بتنی متشکل از نورگیرهای مثلثی بهم پیوسته به این کلیسای آجری قرن میانی، حس شکوه و ابدیت بخشیده است. پرگو آن را «یکی از شگفت‌انگیزترین سقف‌ها بین تمام کلیساهای ایتالیایی توصیف کرد که با ترکیب قابل‌توجهی از عناصر بتنی و دهانه‌های زیبا ساخته شده که اجازه می‌دهد نور به صورت دینامیکی عبور کند». 

آزمایشگاه‌های مارکسِر، لورانزه، ساخت آلبرتو گالاردی (۱۹۶۴) 

ساختمان متروکه آزمایشگاه‌های مارکسر در شمال ایتالیا طراحی باابهتی دارد. نمای آن از بتن عریان و ردیف‌هایی از پنجره‌های متقارن ساخته شده است. 

کونته می‌گوید: «این ساختمان در حومه جایی واقع شده که زمانی یک شهر ایتالیایی به نام Ivrea بوده که بیشتر به نوآوری اختصاص داشته است. اگرچه این سازه به حال خود رها شده، وضوح طرح، توجه به مدیریت نور طبیعی و کیفیت بتن آرمه هنوز به روشنی قابل‌مشاهده است.» 

معبد ملی مریم، مادر و ملکه، تریست، ساخت آنتونیو گوآچی و سرجیو موسمچی (۱۹۶۵) 

این کلیسای کاتولیک‌-رومی که به مادر مریم تقدیم شده، دارای طراحی مدرنیستی یکپارچه‌ای است که آن را از پرستشگاه‌های سنتی متمایز می‌کند. 

به گفته کونته: «این بنا که مردم تریست آن را به دلیل شکل خاصی که دارد پنیر کوچک می‌نامند، بالای نقش برجسته‌ای قرار دارد که چشم‌انداز باشکوهی از تریست و دریا را به نمایش می‌گذارد که در آن، فضای داخلی و خارجی از انبوهی از مثلث‌هایی که به طور نمادین حرف اول M را نشان می‌دهند، شکل گرفته است.» 

بنای یادبود مقاومت، ماچراتا، ساخت گروه مارکه: پائولو کاستلی، لوئیجی کریستینی و رومانو پلئی

این بنای تاریخی دهه ۱۹۶۰ که در مرکز ایتالیا واقع شده، یادآور جنبش مقاومت محلی است که در طول جنگ جهانی دوم علیه نازیسم و فاشیسم جنگید. 

این بنای تاریخی که در همان سال ماموریت آپولو ۱۱ روی ماه ساخته شد، یادآور دهانه‌های روی کرۀ ماه نیز بود. 

ویلای گونترو، کومیانا. کارلو گرافی، سرجیو موسمچی (۱۹۷۱) 

ویلای گونترو یکی از معدود ساختمان‌های مسکونی این فهرست با یک کنسول بتنی عظیم و جزئیات قرمز روشن است که در برابر رنگ خاکستری مواد برجسته شدند. 

کونته درباره این سازه گفته است: «این ویلای خصوصی در تپه‌های حومه تورین است و کارلو گرافی معمار و طراح با همکاری سرجیو موسمچی، آن را طراحی کرده‌اند.» 

خانه درختی، فرگن، ساخت جوزپه پروجینی، راینالدو پروجینی و اوگا دی پلیزانت، (۱۹۷۱) 

کونته می‌گوید: «این خانه آزمایشی که در سال‌های اخیر در سراسر جهان به ویژه بین دوستداران بتن کاملاً مشهور شده، بسیار خاص است. این خانه در یک شهر ساحلی نزدیک رم ساخته شده و سطوح مختلفی دارد که با تیرهای بتنی و اتصالات آهنی قرمز رنگی که به وضوح سازماندهی داخلی فضا را از بیرون نشان می‌دهند، پشتیبانی می‌شوند.» 

پل صنعت پل موسمچی، پوتنزا، ساخت سرجیو موسمچی (۱۹۷۶) 

اشکال پیچ در پیچ و دهانه‌های نامتقارن پل موسمچی، این پل را به یک زیرساخت چشم‌نواز در پوتنزا، جنوب ایتالیا تبدیل کرده‌اند. 

پرگو می‌گوید: «مشهورترین شاهکار سرجیو موسمچی، پلی که با وزن و گرانش بدون استفاده از ستون‌های واقعی بازی می‌کند، تنها با یک موج بتن، طاق‌هایی ساخته که با ظرافت و کارایی، جاده‌های بالای سر را پشتیبانی می‌کنند.» 

خانه پورتواله، ناپل، ساخت آلدو لوریس روُسی (۱۹۸۱) 

معمار ایتالیایی آلدو لوریس روُسی، ذهن خلاق پشت این ساختمان بسیار عجیب است که دارای یک طرح انباشته با جزئیات ساختاری قابل‌مشاهده بالای یک پایه هندسی است. 

به گفته پرگو: «آزمایش پویای اشکالی که با انرژی به سختی کنترل‌شده به یکدیگر برخورد می‌کنند. سازه‌ای که احتمالاً از طرح‌های الهام‌گرفته شده از سنت الیا و قطعاً فرانک لوید ساخته شده و اکنون به عنوان جایی برای ساخت سریال‌های تلویزیونی و ضبط آثار موسیقی بسیار محبوب شده است.» 

پناهگاه بانوی اشک، سیراکوز، ساخت میشل آندرو و پیر پارات (۱۹۹۴) 

یکی از کلیساهای تصویر شده در کتاب، پناهگاه بانوی اشک‌هاست. این سازه دارای فضای داخلی است که به اندازه نمای بیرونی آن چشمگیر است، با سقف تیره‌ای که تا پشت بام کشیده شده است. 

پرگو می‌گوید: «کلیسایی عظیم و علمی‌تخیلی درست در سیراکوز یونان باستان با فضای دایره‌ای چشمگیر که بالای آن مخروطی است که بیش از ۱۰۰ متر بالا می‌رود.» 

ضمیمه گورستان، جسی، ساخت لئوناردو ریچی (۱۹۹۴) 

این ضمیمه گورستان در مرکز ایتالیا که سال ۱۹۸۴ آغاز و سال ۱۹۹۴ تکمیل شد، توسط معمار لئوناردو ریچی طراحی شد که به دلیل رد ایده‌های سنتی معماری نامدار است. 

کونته می‌گوید: «ساختاری که به راحتی می‌تواند یادآور تصاویر جنگ ستارگان باشد، فقط ورودی یک پروژه باورنکردنی و کاملاً شجاعانه است که بخشی از منظره یک قبرستان را با چمن، مسیرها و بتن تغییر داده است.»