در میان قشقایی ها، شوخ طبعی امر مرسومی است و شخص بهمن بیگی نیز بسیار شوخ طبع بوده اند.

به گزارش خبرروز، دکتر بابک نادرپور شش بلوکی استاد علوم سیاسیِ دانشگاه تهران، به بهانه انتشار کلیپی از خانم سکینه کیانی(بهمن بیگی) نوشته است:

این روزها کلیپی از خانم کیانی پیرامون اقدام به دستگیری بهمن بیگی ، در فردای پیروزی انقلاب، دست به دست می چرخد و واکنش های متفاوتی را برانگیخته است .
موضوع حمله به خانه بهمن بیگی در فضای هرج و مرج موجود در روزهای بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب ، نیاز به واکاوی بیشتری دارد. در این میان خانم بهمن بیگی به عنوان یار غار و همنشین شکیب ایشان، به شرط کاربرد کلمات فاخر در روایت امر، می توانند روایتگر قابل اعتنا و قابل اعتمادی باشند.
اساسا اشخاص مشهور همواره موافقین و مخالفین و منتقدین خاص خود را داشته اند. اشخاصی مانند بهمن بیگی دیگر متعلق به خود و خانواده نیستند. چرا که شعاع عمل آنها متوجه یک قلمرو وسیع تری جغرافیایی و فرهنگی به نام “ایران” و فراتر از آن “انسانیت” بوده است.
در اینجا شاید بهتر باشد صحبت های خانم کیانی ، به منظور اجتناب از برخی کژفهمی ها تحلیل محتوایی شود.
خانم کیانی از تلاش خود برای نجات جان بهمن بیگی سخن گفته اند که از یک بانوی با وفا و به تعبیر بهمن بیگی “آفتاب” زندگی او، همین انتظار هم می رود. در فرازی از کلیپ منتشره ، خانم کیانی علی الظاهر خطاب به شنونده خاصی در جلسه (احتمالا ترک زبان) با لحن شوخی گونه از “ترسو” بودن قشقایی ها سخن به میان می آورند. ایشان پس از اشاره مختصر به چند و چون ماجرا از نیت اشخاص مامور به دستگیری بهمن بیگی دایر بر “تمام کردن کار وی” در مسیر انتقال به “کمیته انقلاب اسلامی” پرده برمی دارند. چرا که آن اشخاص ترک زبان بوده اند و خانم کیانی هم آشنا به زبان ترکی!
ایشان در ذکر انتقال بهمن بیگی به خانه ی همسایه نیز از واژه “انداختن” استفاده می کنند. در ادامه به ارائه پیشنهاد واقع بینانه و عقلانی مرحوم خسرو قشقایی ، مبنی بر عزیمت موقت بهمن بیگی از شیراز تا افتادن آب ها از آسیاب، نیز اشاره دارند.

اساسا در عشایر خطه ی جنوب به ویژه در میان قشقایی ها، شوخ طبعی امر مرسومی است و شخص بهمن بیگی نیز بسیار شوخ طبع بوده اند. طبیعی است که پرتوی از این ویژگی به بام همنشین و یار غار ایشان نیز بنشیند. اما شایسته است میزان آمادگی طرف های شوخی به وسعت یک ایل نیز در نظر گرفته شود. اطلاق صفت ” ترسو” به “قشقایی ها” که بخش اعظم شهرت و احترام خود را مرهون “شجاعت” و جنگاوری خود هستند، خبط سهوی آشکار و ناخواسته ای است که ایشان مرتکب آن شده اند. چرا که گزک به دست عده ای می دهد که برداشت نادرستی بکنند، کما اینکه اینگونه هم شده است.
نمونه بارز و گویای شجاعت قشقایی ، اقدام متهورانه بیژن مرادی کشکولی در مراقبت از بهمن بیگی با همکاری مرحوم غلام محمدی باصری، به بهای از دست دادن شغل ، آینده و جوانی خویشتن است. این بدان مفهوم است که بهمن بیگی شاید در میان ترک ها مخالفینی داشته باشد، اما فدائیانی چون ایشان هم داشته اند.
سخنان گفتاری و نوشتاری بهمن بیگی برای اهل بیان و قلم جذابیت ویژه ای دارد. شاید این انتظار بیجایی نباشد که توجه به این مهم در سخنان همسر وی نیز متبلور شود. یقین خانم کیانی نیک می دانند که قشقایی ها به ایشان علاقه خاصی دارند و انتظارات شان از ایشان نیز کاملا بجاست. در کلیپی که به هر حال بینندگان و شنوندگان بی شماری دارد، استفاده از واژه نه چندان شایسته ی “انداختن” به جای هدایت بهمن بیگی به خانه همسایه عاری از وجاهت است.
در شرایطی که همواره برخی بر طبل تبلیغات می کوبند تا دوگانه “بهمن بیگی” و “خان” در میان قشقایی ها زنده نگهداشته شود، توصیه بخردانه مرحوم خسرو قشقایی به بهمن بیگی، بیانگر آن است که اشخاص اصیل و بزرگ ، هیچگاه اختلاف سلیقه سیاسی ( که قابل کتمان نیست) را دستمایه ای برای نابودی طرف دیگر قرار نمی دهند. جا دارد خانم کیانی ملاقات خود با خسرو قشقایی را نیز ، جهت ثبت در تاریخ قشقایی روایت کنند.
در انتها توجه دوستان قشقایی را به این نکته ظریف جلب کنم که خانم کیانی واقعا هیچ نیت سوئی نداشته اند. کما اینکه مرحوم بهمن بیگی هم در اطلاق صفت “خطر” برای لرها (به استناد کلیپ منتشره در فضای مجازی)، در حضور جمعی از دوستان لر زبان، فقط قصد ایجاد انبساط خاطر در آن جمع را داشته اند. ما قشقایی ها باید آستانه تحمل مان بیشتر باشد. یقین فضای پر رمز و راز مجازی، فضای اظهار نظرهای گوناگون و چه بسا آغشته به بدگمانی است. البته ایشان خود با توجه به واکنش های گوناگون توضیحات لازم را حتما خواهند داد.
به عنوان یک عضو کوچک دانش آموختگان مکتب بهمن بیگی و نظر به احترامی که به خانم کیانی به عنوان همسر آن فقید قائلم، پیشنهاد می کنم ایشان در ابراز نظر در موضوعاتی که مخاطبان بیشتری طرف توجه اوست ، از مشاوران خبره ای – که از برکت تعلیمات عشایر کم نیستند – کمک بگیرند.

بابک نادرپور
تهران، ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

محمد ناصری‌راد

خبرنگار دیدگاه نیوز در شهر شیراز می باشد. وی مستندساز، تدوینگر و عکاس شیرازی است که فعالیت خود را از سال ۸۸ با انجمن سینما جوانان شروع کرده و ساخت مستندهای “دروازه حقیقت”، “من میخوام معتاد بشم”، “طاووس ها پرواز را نمیفهند”، “سوداگرانِ بی سودا”، “وداع”، “آبفروش” و “کتایون” را در کارنامه دارد، وی در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، هنری و سینمایی قلم می‌زند .