«بیماری وایکینگ» از نئاندرتال‌ها به ما به ارث رسیده است

یک مطالعه جدید نشان می‌دهد بیماری وایکینگ که یک وضعیت غیرمعمول در دست را باعث می‌شود، احتمالا از اجداد نئاندرتال به ما به ارث رسیده است.

بیماری وایکینگ یا انقباض دوپویترن، یک اختلال غیرعادی جمع‌شدگی انگشتان دست یا پا است که در آن بافت زیر پوست ضخیم‌تر و انعطاف‌نا‌پذیرتر می‌شود و اغلب یک یا چند انگشت را در حالت خمیدگی دائمی قرار می‌دهد.

برای مدت طولانی محققان می‌دانستند که این عارضه در میان ساکنان اروپایی شمالی شایع‌تر از افراد مناطق دیگر است، اما اکنون یک مطالعه جدید نشان داده است که ممکن است این امر با میراث ژنتیک نئاندرتال‌ها مرتبط باشد.

این بیماری که برای اولین بار در سال ۱۸۳۱ میلادی توسط گیوم دوپویترن، جراح فرانسوی، کشف شد معمولاً با تود‌ه‌های سفت کوچک در زیر پوست کف دست شروع می‌شود. این گره‌ها با گذشت زمان ضخیم‌تر شده و رشته‌هایی را تشکیل می‌دهند که انگشت را به حالت خمیده‌ای می‌کشند به نحوی که دیگر نمی‌توان آن را صاف کرد.

این عارضه که معمولا بدون درد است اگرچه می‌تواند هر انگشتی را درگیر کند، اما معمولاً در انگشت حلقه و انگشتان کوچک دیده می‌شود.

علل دقیق انقباض دوپویترن در حال حاضر ناشناخته است، با این حال دانشمندان پیشتر گفته بودند فاکتورهایی نظیر سن، کشیدن سیگار، مصرف الکل زیاد، ابتلا به دیابت یا صرع و سابقه خانوادگی از عوامل مساعدکننده این بیماری به شمار می‌روند.

در سال ۲۰۱۵ یک مطالعه در دانمارک نشان داده بود که این انقباض ۸۰ درصد ارثی است. این یافته باعث شد پژوهشگران به این نتیجه برسند که ژنتیک نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارد.

محققان می‌گویند این بیماری در افراد با اجداد اروپای شمالی نسبت به افرادی که عمدتاً آفریقایی‌تبار هستند شایع‌تر است. یک مطالعه که در سال ۱۹۹۹ انجام شد نشان از شیوع ۳۰ درصدی این بیماری در میان نروژی‌های بالای ۶۰ سال می‌داد. این توزیع جغرافیایی سبب شد این بیماری نام مستعار «وایکینگ» به خود بگیرد.

دانشمندان می‌گویند انسان‌هایی که اجدادشان از مناطق جنوبی صحرای بزرگ آفریقا آمده‌اند، پیوندهای ژنتیکی بسیار کمی با نئاندرتال‌ها دارند. در مقابل، افرادی که اجدادشان خارج از آفریقا زندگی می‌کرده‌اند، شواهد بسیار بیشتری از میراث ژنتیکی مشترک با این گونه انسانی منقرض‌شده دارند.

هوگو زبرگ، استادیار دپارتمان فیزیولوژی و فارماکولوژی در موسسه کارولینسکا سوئد، در این باره می‌گوید: «از آنجایی که انقباض دوپویترن در افراد آفریقایی‌تبار به ندرت دیده می‌شود، ما از خود پرسیدیم که آیا ژن‌های متعلق به نئاندرتال‌ها می‌توانند توضیح دهند چرا مردم خارج از آفریقا تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند یا نه؟».

محققان در موسسه تحقیقاتی کارولینسکا بانک‌ داده ژنتیک مربوط به بیش از ۶۵۰ هزار نفر را در مرکز بیوبانک بریتانیا، سازمان ژن فنلاند و طرح ژنومیک میشیگان آمریکا مورد مطالعه قرار دادند.

دانشمندان در بررسی حدود ۷ هزار و ۹۰۰ نفری که دچار انقباض دوپویترن بودند متوجه شدند سه مورد از تغییرات قابل توجه در سطح ژنوم مرتبط با بیماری، منشأ نئاندرتالی داشتند. امری که باعث شد محققان به این نتیجه برسند اجداد نئاندرتالی عامل مهمی در شیوع انقباض دوپویترن در اروپایی‌های امروزی است.

این محققان در مقاله علمی خود آورده‌اند که آمیزش نئاندرتال‌ها با گونه انسان‌ خردمند بر شیوع بیماری تاثیر گذاشته است، هر چند به گفته آنان نباید میان ارتباط نئاندرتال‌ها و وایکینگ‌ها اغراق کرد.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Molecular Biology and Evolution» منتشر شده است.

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید