بازگشت به عصر قرعه‌کشی/ فرمان دست سایپا و ایران‌خودرو می‌افتد

پیش‌فروش ایران‌خودرو در مرداد امسال طبق خبر‌های غیررسمی با استقبال بالای یک میلیون متقاضی روبرو شده و آنطرف داده‌های رسمی نشان می‌دهد اگر ایران‌خودرو با همان سرعت چهار ماه ابتدایی امسال مشغول تولید باشد، تا پایان ۱۴۰۳ باید انتظار عرضه تقریبا نیم‌میلیون سواری را داشته باشیم. بازگشت شیوه فروش خودرو زیرنظر خودروسازان زیر سایه شکست سامانه یکپارچه و عرضه خودرو در بورس اتفاق افتاده و تا اینجای کار ابهام‌های زیادی برای متقاضیان شرکت در طرح پیش‌فروش ایران‌خودرو به‌وجود آمده است.

بازگشت به عصر قرعه‌کشی

سامانه یکپارچه فروش خودرو کمتر از دو سال در صحنه باقی ماند. اسفند ۱۴۰۱ اولین مرحله فروش خودرو در سامانه یکپارچه استارت خورد و بلافاصله فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۲ مرحله جدیدی از فروش خودرو در سامانه یکپارچه انجام شد.

سامانه یکپارچه فروش خودرو با کنار زدن ماجرای قرعه‌کشی ایران‌خودرو و سایپا شروع به‌کار کرد و در همان مرحله اول اولویت دریافت خودرو تمام شرکت‌کننده‌ها مشخص شد. شرکت‌کننده‌های خوش‌شانس در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۲ دستشان به محصولات انتخابی رسید. موعد دریافت گروه دیگری از متقاضیان به سال ۱۴۰۳ موکول شد و بخش قابل توجهی از خریداران هم، نهایتا به‌خاطر داستان‌های استاندارد ۸۵ گانه و سختگیری‌های سازمان ملی استاندارد، نهایتا وادار به انتخاب محصول دیگری نسبت به انتخاب اولیه شدند.

سامانه یکپارچه فروش خودرو حالا بعد تقریبا ۱۷ ماه از صحنه کنار می‌رود و بعد کنار گذاشتن تخصیص خودرو طبق اولویت‌بندی سامانه، دوباره باید منتظر بازگشت قرعه‌کشی برای تعیین ظرفیت خودروسازان باشیم.

پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو به‌عنوان در برهه فعلی به‌شکلی برگزار می‌شود که گفته می‌شود ظرفیت تولید خودرو‌های این کارخانه تا پایان سال به میدان آورده می‌شود. از همین الان می‌توانیم انتظار ثبت‌نام متقاضیان بیشتری نسبت به ظرفیت تولید ایران‌خودرو باشیم. خبر‌های غیررسمی نشان می‌دهد فقط سه روز از اعلام شرط افتتاح حساب وکالتی برای شرکت در پیش‌فروش ایران‌خودرو، جمعیت میلیونی در بانک‌های مختلف دست به کار شدند و هیمن اتفاق بازگشت به عصر قرعه‌کشی را تقویت می‌کند.

شکست عرضه خودرو در بورس و سامانه یکپارچه

سامانه یکپارچه فروش خودرو شکست خورد و از طرفی دیگر بحث عرضه خودرو در بورس به سرانجام نرسید. عباس علی‌آبادی، وزیر صمت دولت سیزدهم اردیبهشت امسال از پایان کار سامانه یکپارچه فروش خودرو خبر داد. علی‌آبادی گفته بود سیاست شخصی من این است که سامانه یکپارچه خودرو حذف شود و مشتریان مستقیم با خودروساز در ارتباط باشند.

بازگشت فرمان فروش خودرو به دست خودروسازان زیر سایه شکست سامانه یکپارچه و عرضه خودرو در بورس اتفاق افتاد

عرضه خودرو در بورس نیز روش دیگری برای جبران ضرر و زیان خودروسازان معرفی شد. هدف از عرضه خودرو در بورس، تعیین قیمتی بین نرخ مصوب کارخانه و بازار آزاد اعلام شد تا هم پول بیشتری دست خودروسازان را بگیرد هم از یک طرف دیگر خریداران با عددورقم‌های بازار آزاد سروکار نداشته باشند.

عرضه خودرو در بورس، اما مخالفان زیادی از جمله نماینده‌های مجلس پیدا کرد و ایراد اصلی، تفاوت تعیین قیمت خودرو در بورس با فرمولی که در کمیسیون صنایع به‌میان آمده، عنوان شد. نماینده‌های مجلس اعتقاد داشتند، طبق قانون مازاد درآمد خودروسازان از طریق عرضه خودرو در بورس نباید به‌جیبشان واریز شود و هزینه اضافی که نسبت به نرخ کارخانه از متقاضیان دریافت می‌شود، باید به خزانه دولت تعلق دارد.

سه ابهام در پیش‌فروش جدید ایران‌خودرو

پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو در مرداد ۱۴۰۳، اولین عرضه بزرگ خودروسازان بعد کنار رفتن سامانه یکپارچه است. همزمان با آغاز پیش‌فروش ایران‌خودرو ابهام‌هایی مثل نحوه تخصیص خودرو به متقاضیان، نوع مدل‌های عرضه‌شده در طرح پیش‌فروش و شرایط شرکت در طرح برای متقاضیان اهمیت پیدا کرد.

پیش‌فروش ایران‌خودرو قاعدتا ظرفیتی دارد و آنطرف مثل اغلب پیش‌فروش‌های دیگر، شاهد سبقت تقاضا از عرضه هستیم. با اینکه پیش‌بینی‌ها از بازگشت شیوه عرضه خودرو در کارخانه به شکل قرعه‌کشی حکایت دارد، اما هنوز به‌شکل رسمی نحوه نخصیص خودرو به متقاضیان اعلام نشده است. ابهام دوم نوع مدل‌های عرضه شده در طرح پیش‌فروش ایران‌خودرو محسوب می‌شود.

پیش‌فروش ایران‌خوردرو با عرضه شش محصول داخلی، از جمله ۲۰۷ دستی، ری‌را، تارا، راناپلاس، سورن‌پلاس و هایما آغاز شده و کنار این مدل‌ها دو خودروی برقی لونا GRE و FAW Bestune NAT حضور دارند. با این حال تا ظهر چهارشنبه ۲۴ مرداد کسی از تیپ عرضه شده ۲۰۷ دستی، تارا، راناپلاس و حتی هایما خبر نداشت.

پیش‌فروش ایران‌خودرو با یک ابهام دیگر همراه است. طبق تاکید دیوان عدالت اداری، شرط دارا بودن گواهینامه برای ثبت‌نام در طرح فروش خودروسازان کنار رفته، اما ایران‌خودرو اعلام کرده این موضوع به شرکت ابلاغ نشده است.