ماجرای سه شایعه که در ناآرامی‌های اخیر منتشر شدند

در روزهای اخیر که امکان تهیه خبر از ناآرامی‌ها و انتشار آن، برای بسیاری از خبرنگاران فراهم نیست، برخی از کاربران با انتشار عکس‌ها، استوری‌ها و کامنت‌های خود در شبکه‌های اجتماعی، برای رسانه‌ها سوژه‌سازی می‌کنند. به نظر می‌رسد پیگیری برخی از این گزارش‌ها و بهره‌گیری از استانداردهای کار خبر در حد توان هر رسانه، بتواند زمینه‌ساز روشن شدن درستی یا نادرستی برخی از این ادعاها باشد و مشخص شود سرچشمه شایعات ناآرامی‌های اخیر کجاست.

پیامک ابلاغیه یا کلاهبرداری؟

یکی از کاربران اینستاگرام، چند روز گذشته خبر از یک کلاهبرداری پیامکی داد. او نوشت که پس از دو تماس ناموفق از یک شماره ناشناس، پیامکی دریافت کرده با عنوان «ابلاغیه» که در متن آن نوشته شده: «برای مشاهده پرونده خود از پیوند زیر استفاده کنید» و پس از درج پیوندی از سایت eblqie.gq در خاتمه از عبارت «مهلت پاسخ ۲۴ ساعت می‌باشد» استفاده شده است.

دریافت چنین پیامکی در این روزها چندان عجیب به نظر نمی‌رسد خصوصا آنکه ناگفته پیداست در شرایط کنونی و با توجه به قطعی اینترنت و محدودیت‌های پیام‌رسان‌های معمول، ظاهر شدن چنین پیامکی روی گوشی تلفن همراه، مخاطب را با چه اضطراب و هراسی مواجه می‌کند و بعید نیست همین اضطراب یا اطلاع کم باعث شود، افرادی سریعا روی لینک مورد نظر ضربه بزنند غافل از اینکه ماجرا نه احضار قضایی و حقوقی بلکه کلاهبرداری پیامکی است!

آیا قطع اینترنت در روزهای اخیر، زمینه برای کلاهبرداری‌ مالی و گسترش شایعات در ناآرامی‌ها هموار کرده است؟ در این یک مورد خاص به نظر می‌رسد ذکر دو نکته اهمیت بیشتری دارد. لینک‌هایی با دامنه‌های عجیب و غریبی مثل qq، ga، tk، ml و gq که در این پیامک آمده، را بسیاری از ایرانی‌های خسارت دیده از کلاهبرداری‌های پیامکی به خوبی می‌شناسند. دامنه‌های رایگانی که سابقه کلاهبرداری یا اصطلاحا فیشینگ دارند و دوم اینکه بعید است ابلاغیه رسمی با شماره شخصی برای کسی پیامک شود!

 چند نکته مهم درباره پیامک‌های رسمی

با این همه از آنجایی که ممکن است دیدن چنین شایعاتی شما را در مواجهه با پیامک‌های رسمی نیز دچار تردید کند، لازم است ذکر کنیم که دریافت ابلاغیه‌های حقوقی و قضایی تنها از طریق سایت ثنا امکان‌پذیر است. برای اینکه سایت ثنا بخواهد برای شما پیامک یا ایمیلی بزند، شما باید شخصا یا از طریق کافی‌نت در این سایت ثبت نام کرده باشید.

از طرف دیگر، موضوع شماره‌های ناشناس نیز مهم است. یادتان هست که سالها پیش، بدافزاری روی گوشی‌ها آمد که می‌توانستی پول اندکی بدهی و رفقا را با شماره ناشناس سر کار بگذارید؟ باید امیدوار بود که در شرایط کنونی، دوستان بیش از همیشه رعایت حال همدیگر را بکنند و از ناشناس‌سازی برای خندیدن استفاده نکنند.

نکته دیگری که یکی از کارشناسان حقوقی به این گزارش اضافه می‌کند این است که از سامانه ثنا عموما جز پیامک‌های ثبت نام اولیه که در لحظه ثبت نام می‌آیند، پیامک دیگری به افراد ارسال نمی‌شود اما در مواردی اگر این ارسال صورت بگیرد باز محتوای پیامک بدون هیچ لینکی است.

حواشی ماشین‌یخچالی‌ها

موضوع همکاری یکی از شرکت‌های حوزه لبنی در جابه‌جایی نیروهای ضدشورش برخلاف اهمیتِ بسیار بسیار ناچیزش اکنون در شبکه‌های اجتماعی بازخورد فراوانی گرفته و باعث شده اخبار مهم‌تر این روزها در پس زمینه قرار بگیرند. موضوعی که البته چندان دور از انتظار نبود و در اعتراضات ۹۶ و آبان ۹۸ نیز به کرات از سوی اکانت‌های ناامن اتفاق افتاد. شاید اکنون به واسطه گذشت زمان از آن روزها بتوان نتیجه پیگیری چنین شایعاتی در فضای پرالتهاب را دید و دریافت که در شرایط کنونی، موضوعاتی کم‌اعتبار، بدون مدرک و احتمالا محصول پشت پرده همان شرکت باشند.

نکته مهم دیگر بحث سندیت و اعتبار بیشتر «فیلم» نسبت به «عکس» در حوزه اطلاع‌رسانی است. طرح این موضوع که خودروهای یخچالی با این برند یا آن یکی در کنار فنسِ اوین چه می‌کنند از اساس باطل و فقط جهت منحرف کردن اخبار درست و واقعی این روزهاست. البته پاسخی هم که آن شرکت لبنی منتشر کرده، بیشتر بر نمایشی بودن و حتی شاید بر محصول برندینگ بودن کل ماجرا صحه می‌گذارد.

اظهارات اخیر ریاست ستاد امر به معروف

جمله به جمله حرف‌های تازه رئیس ستاد امر به معروف و نهی از منکر در روزهای اخیر به حد کافی از طرف نزدیکان فکری ایشان مورد تفقد و واکنش منفی قرار گرفته که دیگر لازم نیست با تکرار آن در این نوشته، خاطر خوانندگان مکدر شود.

هجوم رسانه‌های نزدیک به اصولگرایان به اظهارت ایشان، احتمال انتشار خبر برکناری یا تغییرات اساسی در مجموعه ستاد امر به معروف را دو چندان می‌کند. بعید نیست این رسانه‌ها به پیشواز انتشار این خبر به عنوان یک خبر خوب در این روزهای ناآرام و ملتهب رفته باشند اما در برابر، سکوت گسترده فضای مجازی در قبال سخنان آتشین آن مقام بی‌شک معنای دیگری دارد.