به گزارش روز چهارشنبه دیدگاه نیوز، با توجه به اینکه ایران قرار است در نشست ۲۴ و ۲۵ شهریور سران سازمان همکاری های شانگهای در سمرقند ازبکستان یاداشت تعهدات خود برای عضویت رسمی را امضا کند این سوال مطرح است که چه منافعی از الحاق ایران به سازمان همکاری شانگهای ، عاید هر یک از دو طرف می شود. یکی از برنامه های مهم این اجلاس، موضوع تداوم گسترش اعضای سازمان همکاری شانگهای خواهد بود. در نشست سمرقند قرار است یادداشت تعهد ایران به عنوان یکی از گام های اساسی پیوستن این کشور به اعضای اصلی این سازمان امضا شود. همچنین موضوع هایی چون اعطای حق مشارکت گفتوگو به مصر، قطر، عربستان سعودی و تصمیمگیری درباره آغاز روند پذیرش بلاروس در سازمان همکاری شانگهای و اعطای وضعیت شریک گفتوگو به بحرین (و مالدیو) نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ایران در حال حاضر به همراه افغانستان، بلاروس و مغولستان چهار کشور ناظر در سازمان همکاری شانگهای هستند. سایت شورای بین الملل روسیه نوشته است : در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱، شرکت کنندگان اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) که در دوشنبه برگزار شد، بسته ای متشکل از ده ها سند را امضا کردند. یکی از مهمترین نکات تصمیم شورای سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مبنی بر آغاز روند پذیرش ایران در این سازمان بود. پذیرش کامل شامل امضای چندین قرارداد است که معمولاً حدود دو سال طول می کشد. اما در واقع یک تصمیم اساسی گرفته شده است و جمهوری اسلامی را می توان از قبل عضو کامل سازمان نامید.
بر اساس گزارش این سایت مهم روسی که زیر نظر وزارت خارجه روسیه است: پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای را می توان مرحله مهمی در شکل گیری سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک نهاد بین المللی بالغ تر نامید. تا به امروز، این سازمان بر مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی و افراط گرایی متمرکز بوده است، اگرچه وظایف آن به آن اجازه می دهد تا با طیف وسیع تری از مسائل مقابله کند. گسترش عضویت، مشروعیت سازمان همکاری شانگهای را افزایش می دهد. با این حال، همزمان انتظارات از این سازمان به عنوان یک نیروی جهانی نیز رو به افزایش است. برای توجیه آنها، سازمان همکاری شانگهای باید مسئولیت بیشتری را بر عهده بگیرد و به مسائل امنیتی محدود نشود.
تارنمای روسی گراژدانسکی سیلی رو (https://gr-sily.ru/) در این باره می نویسد: این واقعیت که ایران به عنوان ناظر در سال جاری به سازمان همکاری شانگهای (SCO) ملحق خواهد شد، در ماه جولای (سال جاری میلادی) از سوی. ولادیمیر نوروف وزیر امور خارجه ازبکستان که کشورش ریاست دوره ای سازمان همکاری شانگهای را به عهده دارد اعلام شد.
به گفته نویسنده پذیرش ایران در سازمان همکاری شانگهای که هم اکنون عنوان ناظر را دارد در تاریخ ۱۴ تا ۱۵ سپتامبر ( ۲۴ و ۲۵ شهریور) در سمرقند که اجلاس بعدی کشورهای سازمان همکاری شانگهای در آنجا برگزار می شود اجرایی خواهد شد. مزایای متقابل ایران و سازمان همکاری شانگهای
به گفته یک روزنامهنگار بینالمللی، عضویت تهران در سازمان همکاری شانگهای فرصتهایی را برای همکاری نزدیکتر در زمینه امنیت منطقهای از جمله افغانستان باز میکند، زیرا این موضوع در دستور کار اکثر کشورهای این سازمان قرار دارد.
علاوه بر این، ایران نه تنها به عنوان یک شریک سیاسی، بلکه به عنوان یک شریک اقتصادی نیز دیده می شود. این تارنمای روسی به اطلاعات شرکت بریتیش پترولیوم اشاره کرد که بر اساس آن ایران از نظر ذخایر گاز طبیعی پس از روسیه در رتبه دوم جهان از نظر ذخایر گاز طبیعی، چهارمین در ذخایر اثبات شده نفت و هفتم در تولید آن قرار دارد.
این امکان وجود دارد که همه اعضای سازمان بتوانند از ورود ایران به سازمان همکاری شانگهای بهره مند شوند. این روزنامه نگار معتقد است برای چین، ورود ایران به سازمان همکاری شانگهای از نظر دسترسی به بنادر دریای سیاه و همکاری با خاورمیانه حائز اهمیت است. برای ازبکستان، چشماندازهای جدیدی برای مشارکت سودمند متقابل و نه تنها رشد تجارت دوجانبه، بلکه ارتقای برنامههای تبادل فرهنگی و بشردوستانه باز میکند. در مقاله این رسانه روسی آمده است: ازبکستان مانند سایر کشورهای آسیای مرکزی به کریدور ایران منتهی به ارتباطات دریایی بین المللی دسترسی پیدا می کند: بنادر بندرعباس و چبهار که چشم اندازهای جدیدی را برای آینده باز می کند.
بر اساس این گزارش در مجموع، ورود ایران به سازمان همکاری شانگهای به معنای گسترش روابط تجاری و اقتصادی و بهینهسازی مسیرهای لجستیکی برای همه کشورهای عضو سازمان بدون در نظر گرفتن وضعیت آنها خواهد بود زیرا «حضور کامل ایران در فعالیتهای سازمان همکاری شانگهای به نفع همه شرکت کنندگان در این انجمن کلان منطقه ای است.
در ادامه آمده است: اقتدار ایران در جهان هر سال در حال افزایش است، این کشور بزرگترین کشور منطقه است که پل طبیعی بین تمدنهای عرب، افغان، ترک، پاکستانی، ارمنی و ترکمن است. نویسنده مقاله نوشته است: بنابراین زمان آن فرا رسیده است که ایران به سازمان همکاری شانگهای بپیوندد.
موسی مصطفی اف یک شرق شناس نیز به Civil Forces.ru گفت که پیوستن به سازمان همکاری شانگهای قبل از هر چیز برای خود ایران ضروری است، زیرا این امر امنیت جمهوری اسلامی را تضمین می کند و به رهایی از انزوای بین المللی کمک می کند.
این کارشناس گفت: «در واقع، پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای به خودی خود این مفهوم را حذف خواهد کرد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: برای مسکو مشارکت ایران در فعالیتهای سازمان همکاری شانگهای از منظر محدود کردن حضور آمریکا در منطقه حائز اهمیت است. علاوه بر این، کشورها می توانند در ارائه ضمانت های قیمتی برای منابع انرژی به نیروها بپیوندند و تا حد زیادی شرایط خود را در بازار بین المللی نفت و گاز دیکته کنند. مشارکت ایران در همکاریهای سیاسی کشورهای سازمان همکاری شانگهای ممکن است برای روابط سازمان همکاری شانگهای با جهان اسلام، در درجه اول از طریق سازمان همکاری اسلامی و همچنین از طریق ارتباط با سازمانهای اسلامی فعال در کشورهای مختلف مفید باشد. یران می تواند در حل و فصل مناقشات منطقه ای مشارکت سازنده داشته باشد.
استفاده از ظرفیت های اقتصادی ایران به ویژه برای امنیت انرژی می تواند به ویژه برای کشورهای سازمان همکاری شانگهای مفید باشد. ایران دارای نفت (جایگاه پنجم جهان)، گاز (دوم) است. این کشور توسعه یافته ترین شبکه راه آهن و بزرگراه را در منطقه دارد که با اکثر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در ارتباط است. در سال های اخیر، بنادر به ویژه در خلیج فارس به طور فعال نوسازی شده اند. از نظر استراتژیک موقعیت جغرافیایی مهمی را اشغال می کند. از طریق خلیج فارس به بازارهای جهانی و منطقه میادین نفت و گاز و از طریق خزر – به کشورهای آسیای مرکزی، به ماوراء قفقاز دسترسی دارد.
البته حضور ایران در سازمان همکاری شانگهای می تواند متنوع ترین پیامدها را داشته باشد. ایران به عنوان یک کشور با سیستم حمل و نقل توسعه یافته به عنوان منبع انرژی برای اعضای سازمان همکاری شانگهای از نظر اقتصادی سودمند است. ایران از ابتدای دهه ۹۰ اقتصاد خود را بر مبنای بازاری توسعه داده و سیاست جذب سرمایه گذاری خارجی را در پیش گرفته است. و از نظر اقتصادی، حضور ایران می تواند به ایجاد بازار مشترک هم در چارچوب سازمان همکاری شانگهای و هم در کشورهای آسیای مرکزی کمک کند.
علی ابراهیمیتورکمان، دانشجوی فارغالتحصیل دانشگاه دولتی روسیه برای علوم انسانی هم https://gr-sily.ru/ گفت که ایران پس از پیوستن به سازمان همکاری شانگهای میتواند به طور مؤثر در برابر فشار غرب مقاومت کند و نادرست بودن ایده خود را به عنوان یک کشور اثبات کند که از تروریسم حمایت می کند. جمهوری اسلامی در حوزه اقتصاد منتظر رشد سرمایه گذاری خارجی است، از جمله اینکه قلمرو کشور برای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که به دریاهای جنوب دسترسی ندارند، کوتاه ترین مسیر برای رسیدن به بازارهای جهانی خواهد شد.
رهبران کشورهای عضو این سازمان در سپتامبر ۲۰۲۱ (شهریور ۱۴۰۰ ) در اجلاس دوشنبه پایتخت تاجیکستان از نامزدی ایران حمایت کردند. به ویژه، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، به نفع مشارکت کامل تهران در کار سازمان همکاری شانگهای صحبت کرد و سرگئی لاوروف، رئیس وزارت امور خارجه روسیه نیز اخیرا گفت که مسکو در نظر دارد مشارکت های مبتنی بر منافع کشورهای شرکت کننده را ارتقا دهد. نمونه بریکس و اوراسیا. ضمناً در پایان ژوئن ۲۰۲۲، ایران به همراه آرژانتین برای پیوستن به بریکس اقدام کردند.
احتمال تشدید چالش ها و تهدیدات منطقه ای در مواجهه با تروریسم، قاچاق مواد مخدر، مهاجرت غیرقانونی و یک فاجعه انسانی وجود دارد. سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک عنصر مهم در معماری امنیتی اوراسیا، پتانسیل خوبی برای مقابله با این تهدیدات دارد. در طول سالهای وجود سازمان همکاری شانگهای، چارچوب قانونی محکمی در این سازمان ایجاد شده و مکانیسمهای هماهنگی برای مقابله با تهدیدات منطقهای ایجاد شده است. منافع ملی و امنیت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مستقیماً با وضعیت افغانستان مرتبط است. به همین دلیل است که موضوع افغانستان همواره در دستور کار این سازمان بوده است و ایران در این مورد نقش مهمی می تواند ایفا کند. با وجود اختلافات در حال ظهور بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در مورد مسئله افغانستان، یک موضع مشترک در اجلاس سالگرد این سازمان در سپتامبر ۲۰۲۱ در دوشنبه ایجاد شد. تمامی اعضای سازمان همکاری شانگهای از حل مشکل افغانستان از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک حمایت و بر ضرورت تشکیل یک دولت فراگیر تاکید کردند
تصمیم برای پذیرش ایران به عنوان عضو کامل سازمان همکاری شانگهای یک رویداد مهم برای این سازمان بود. ایران به عنوان یک عضو کامل، به یک مزیت اضافی برای سازمان در حل مشکلات منطقه تبدیل شده است. عامل ایران که تأثیر بسزایی در توسعه افغانستان دارد، می تواند به یکی از عوامل کلیدی در ایجاد روابط با مقامات جدید افغانستان تبدیل شود. بنابراین، سازمان همکاری شانگهای دارای پتانسیل ادغام قابل توجهی در زمینه امنیت است و باید نقش مثبت خود را در مشکل افغانستان ایفا کند.
«علی اصغر زرگر» استاد دانشگاه و متخصص روابط بین الملل نیز در باره فرصت های اقتصادی پیش روی ایران در سازمان شانگهای به دیدگاه نیوز گفت: در این شکی نیست که از نظر اقتصادی سازمان همکاری شانگهای با عضویت دو کشور پر جمعیت با اقتصاد پویا یعنی هندوستان و چین از اهمیت خاصی بر خوردار است.
قبل از عضویت دائمی در شانگهای، ایران با این دو کشور روابط اقتصادی و بازرگانی خوبی داشته و هر دو کشور قبل از اعمال تحریم های ترامپی از خریداران نفت ایران بودند.
اکنون با عضویت ایران در این سازمان، ایران با شرایطی می تواند از ظرفیت این سازمان استفاده کند. شرط استفاده از این ظرفیت آن است که اقتصاد ایران در زمینه سرمایه گذاری و تولید، رونق و پویایی خود را باز یابد که بتواند در روابط بازرگانی و اقتصادی حرفهای بیشتری برای گفتن داشته باشد. زیرا اگر بنا باشد کشورهایی مثل چین و هند بعنوان گلوگاه تنفسی ایران خریداران ارزان قیمت نفت ایران و صادرات کالاهای خود به ایران باشند، این نوع همکاری برای ایران مفید نخواهد بود.
تجربه تاریخی تعامل ایران با چین، روسیه و هند نشان داده است که این کشورها در روابط اقتصادی خود حول محور منافع ملی خویش که متمرکز بر اقتصاد است همواره سعی و تمایل به حداکثر رساندن سود خود داشتهاند. لذا ایران در صورتی می تواند از ظرفیت این سازمان بهره ببرد که اولا اقتصاد خود را سازمان دهد و در مرحله بعد بر اساس نیاز سرمایه ای و تکنولوژیکی خود قراردادهای دو جانبه و چند جانبه با کشورهای عضو سازمان منعقد و نهایتا در چارچوب برد-برد اقتصادی و تجاری با سازمان همکاری کند.
وی افزود: سند راهبردی و همکاری ۲۵ ساله با چین و عضویت ایران در سازمان شانگهای رویکرد و نگاه به شرق جمهوری اسلامی را تکمیل کرده است. چین در قالب این سند، در طرح های مورد توافق طرفین و قراردادهای مستقل به سرمایه گذاری در ایران تمایل خواهد داشت. ولی درست در همین مرحله است که ایران با برنامه ریزی دقیق و بر اساس اولویت های مورد نیاز باید با هوشمندی کامل سرمایه ها را در جهت توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال داخلی هدایت کند و در قراردادهای سرمایه گذاری با استفاده از کارشناسان زبده منافع ملی ایران را به شکل حداکثری دنبال کند.
هندوستان اگرچه پس از اعمال تحریم های آمریکا، خرید نفت را از ایران و سرمایه گذاری پروژه بندر چابهار را به حالت تعلیق در آورد ولی در چارچوب سازمان شانگهای احتمال فعالسازی همکاری اقتصادی و سرمایه گذاری هند در ایران در بخش های دیگر بندر چابهار وجود دارد. با عضویت پاکستان در سازمان و بهبود روابط بین هند و پاکستان، امکان فعال ساختن خط لوله گاز ایران از طریق پاکستان به هند نیز وجود خواهد داشت.
این استاد دانشگاه و متخصص روابط بین الملل تصریح کرد: پیوستن ایران به سازمان موقعیت استراتژیک آن را از چند جهت در سطح منطقه و بین المللی افزایش و ارتقا خواهد داد.
اولا، ایران با داشتن ارتباط با خلیج فارس و دریای خزر میتواند نقش فعال کریدور شمال- جنوب و شرق به غرب را برای کشورهای آسیای میانه که به دریا راه ندارند ایفا کند. این کریدور اهمیت استراتژیک سازمان را افزایش خواهد داد.
ثانیا، ایران بعنوان پلی است از سازمان شانگهای یعنی ناتوی شرق به سوی سازمان نظامی ناتو که ترکیه عضو و ستون شرقی آن محسوب می شود. از آنجا که یکی از اهداف عمده سازمان شانگهای مبارزه با تروریسم، ترافیک مواد مخدر و امنیت مرزها است، ایران که خود قربانی اقدامات تروریستی و از مبارزان علیه تروریسم و مواد مخدر به شمار می آید، با موقعیت جغرافیایی خاص خود می تواند به اهداف سازمان کمک کند و لذا موقعیت استراتژیک سازمان را ارتقا خواهد بخشید.
در ضمن باید اضافه کرد که ایران برای اینکه بتواند بیشترین بهره اقتصادی را از همکاری با سازمان ببرد باید مسائل خود را با غرب و آمریکا به سمت حل و فصل پیش برد و تعاملات سیاسی و تجاری خود را متوازن سازد. بهترین سیاست برای جمهوری اسلامی ایجاد توازن سیاسی و اقتصادی بین غرب و شرق است.
| دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید | |||||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
بدون نظر! اولین نفر باشید