صفر تا صد ترفندها و روش های مقابله با کلاهبرداری رایانه ای

احتمالا همه افراد تا به حال در مورد کلاهبرداری رایانه ای شنیده اند. یکی از رایج ترین ابزارهای مورد استفاده در دنیای امروزی رایانه است. از دانش آموزان گرفته تا کارمندان شرکت های خصوصی و سازمان های دولتی، خانم های خانه دار و کسب و کارهای مختلف؛ همگی به نوعی با رایانه سر و کار دارند. اما فراگیر بودن استفاده از این وسیله منجر به این شده تا کلاهبرداران با استفاده از آن، دست به اعمال مجرمانه بزنند.

کلاهبرداری رایانه ای در واقع، استفاده از رایانه، اینترنت، دستگاه های اینترنتی و خدمات اینترنتی به منظور کلاهبرداری از منابع مردم و یا سازمان ها است. فعالیت های رایانه ای غیرقانونی شامل فیشینگ، مهندسی اجتماعی، ویروس ها و حملات DDoS همگی نمونه هایی هستند که برای ایجاد اختلال در سرویس اینترنت و یا برای دسترسی به وجوه و اموال کاربران فضای مجازی استفاده می‌شوند. در کلاهبرداری سایبری یا رایانه ای، با استفاده غیر مجاز از سامانه های رایانه ای و یا سامانه های مخابراتی اقدام به اعمال فعالیت های غیر قانونی می کنند.

در مورد تفاوت کلاهبرداری رایانه ای با کلاهبرداری از طریق یارانه باید گفت که هر دو تقریبا معنای یکسانی دارند. در هر دو مورد ابزار کلاهبرداری، رایانه است و قربانیان همان کاربران در دنیای رسانه ها و فضای مجازی اینترنت می باشند. اما کلاهبرداری های رایانه ای حیطه جرایم رایانه ای گسترده تری نسبت به کلاهبرداری از طریق رایانه دارد. در ادامه تعدادی از مصادیق کلاهبرداری رایانه ای ذکر خواهند شد.

مصادیق کلاهبرداری رایانه ای

در اینجا سعی بر این داریم تا نمونه ها و مصادیق کلاهبرداری رایانه ای را بیان کنیم. دکتر میثم شکری ساز کارآفرین برتر کشوری که چالش هایی را در رابطه با مقابله با کلاهبرداری را پشت سر گذرانده است معتقد است که افرادی که اقدام به کلاهبرداری از طریق رایانه می کنند به تحصیل مال، ایجاد فروشگاه های مجازی تقلبی، هک کردن و غیره می پردازند. فرد کلاهبردار، برای تحصیل مال می تواند یک برنامه ی پنهان و مخفی را به رایانه بدهد و از طریق آن از بانک یا موسسات مالی وجه برداشت کند. همچنین می تواند با برنامه نویسی، سیستم و اطلاعات آن را دستکاری و تغییر دهد و از این طریق اقدام به برداشت وجه نماید.

در صفحات اینترنتی فروشگاهی نیز امکان کلاهبرداری وجود دارد. در این روش، یک سایت فروشگاهی غیر واقعی ایجاد می کنند که امکان خرید آنلاین در آن وجود داشته باشد. سپس کاربران وارد صفحات پرداخت تقلبی خواهند شد که احتمالا بعد از اینکه اقدام به خرید آنلاین و انتقال وجه کردند، صفحه موجود از دسترس خارج و غیر فعال می شود. علاوه بر این کلاهبرداران می توانند صفحات شخصی هر کاربر را در فضای مجازی هک کنند و اقدام به ارسال پیام به مخاطبین این افراد کنند. این پیام ها حاوی لینک های فروشگاهی تقلبی، لینک هک و یا درخواست های کمک مالی با شماره حساب خاص است. البته امکان کلاهبرداری از طریق ایمیل نیز وجود دارد که شما احتمالا ایمیلی حاوی لینکی برای کدهای تخفیف یا لینکی برای اخبار مهم دریافت می کنید که در صورت کلیک کردن بر روی این لینک ها، سیستم شما هک و یا ویروسی می شود.

نوع دیگری از مصادیق کلاهبرداری رایانه ای، سرقت هویت است. در این نوع از کلاهبرداری، شخصی برای به دست آوردن اطلاعات هویتی قربانی خود و همچنین اطلاعات حساس او مانند شماره کارت اعتباری و حساب بانکی از بهانه های مختلف استفاده می کند. به عنوان مثال، کلاهبردار ممکن است قربانی خود را فریب دهد تا رمز های عبور یا شماره کارت اعتباری را در یک وب سایت یا ایمیل وارد کند و سپس این اطلاعات را برای استفاده خود ضبط کند. به طور معمول، در چنین روشی این باور را به قربانی می دهد که او این اطلاعات را در اختیار شرکتی قرار می دهد که می شناسد و به آن اعتماد دارد. سپس مجرم از اطلاعاتی که به دست آورده است به نفع خود استفاده می کند، مانند خرید محصولات با کارت اعتباری قربانی.

البته روش های مشابه دیگری در کلاهبرداری های رایانه ای وجود دارد که فقط جزئیات آن فرق می کند. تمامی این مصادیق کلاهبرداری رایانه ای با گذر زمان پیشرفته تر خواهند شد و روش های نوین تری در کلاهبرداری و جرایم رایانه ای استفاده خواهد شد.

بررسی جرم کلاهبرداری های رایانه ای

تفاوت کلاهبرداری های رایانه ای با کلاهبرداری های سنتی، بستگی به محیط کلاهبرداری ها و همچنین نوع ابزار مورد استفاده برای ارتکاب جرم می باشد. در اکثر کشور های دنیا کلاهبرداری های اینترنتی را یک مشکل و چالش بسیار مهم در نظر می گیرند و دولت ها در جستجوی یافتن راه حل ها و روش های مختلف حذف کردن و یا کم کردن و یا حتی پیشگیری از این نوع کلاهبرداری ها می باشند.

در بررسی جرم کلاهبرداری رایانه ای، قانون گذاران در سال ۱۳۸۸ قانون جرایم رایانه ای را در مجلس به تصویب رساندند. در این قانون رفتارها و اعمال مرتبط با این جرایم به عنوان نمونه بیان شده است. به منظور مجازات کلاهبردار در این نوع از جرایم، علاوه بر بازگرداندن مال به صاحب آن، مجازات حبس از یک سال تا پنج سال و یا مجازات نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و یا به هر دو مجازات حبس و نقدی محکوم می گردد.

در جرایم رایانه ای میزان ضرر و خسارتی که هر قربانی می بیند؛ متفاوت است. این امکان وجود دارد که حتی به دلیل مختل شدن سیستم از طریق هک و یا ویروس، تمام اطلاعات بسیار مهم بر روی رایانه فرد قربانی از دسترس وی خارج شود و فرد کلاهبردار از او برای آزاد شدن اطلاعات درخواست وجه نماید. گاهی نیز این کلاهبرداری ها به ضرر مالی کوچکی ختم می شوند. به هرحال قربانی در کلاهبرداری سایبری یا رایانه ای، از زمان دقیق وقوع جرم اطلاعی ندارد. در هر صورت باید نسبت به آن آگاه بود تا در حد امکان از وقوع این کلاهبرداری ها جلوگیری شود.

نمونه ای از جرایم رایانه ای

حال بهتر است نگاهی به یک نمونه پرونده کلاهبرداری رایانه ای بپردازیم تا با این نوع از جرایم بهتر آشنا شوید. در یک پرونده جرایم سایبری، یک شبکه مشترک دانشگاهی (JANET) توسط یک فرد کلاهبردار هک شد. این فرد با تغییر رمز عبور و حذف و افزودن برخی فایل ها، دسترسی به کاربران مجاز را مسدود کرد. به نظر می رسید که او از پرسنل مجاز بوده، و تغییراتی را در پایگاه داده کامپیوتری BSNL، در حساب های کاربران اینترنت آنها ایجاد کرده بود.

هنگامی که CBI پس از ثبت پرونده جرایم سایبری علیه متهم، تحقیقاتی را انجام داد، متوجه شد که پهنای باند اینترنت بدون هیچ مجوزی مورد استفاده قرار می گرفت. متهم از شهرهای مختلفی مانند شهرهای چنای و بنگلور و غیره سرور را هک می کرد. این تحقیقات پس از طرح شکایت از طرف دفتر اطلاعات مطبوعاتی شهر چنای انجام شد. در حکم صادره توسط قاضی کلان شهری چنای، متهم که اهل بنگلور بود به مدت یک سال به زندان محکوم شد و طبق مواد مربوط به قانون فناوری اطلاعات تعیین گردید که باید ۵۰۰۰ روپیه جریمه بپردازد.

نمونه بالا تنها یک نوع کلاهبرداری رایانه ای است که به جهت اخلال در سیستم انجام شد. پرونده های بسیار دیگری وجود دارد که می توانید آن ها را در اینترنت و مقالات مختلف بخوانید.

پروسه شکایت در پرونده کلاهبرداری رایانه ای

بهتر است همیشه محتاط باشید تا در دام کلاهبرداری های رایانه ای نیفتید. اما اگر شما هم یکی از قربانیان کلاهبرداری رایانه ای یا سایبری هستید، اولین کاری که لازم است انجام دهید، گرفتن یک مشاوره حقوقی است. قربانی کلاهبرداری در شرایطی قرار دارد که اطلاعات شخصی مختلف او از جمله اطلاعات بانکی و حسابی اش در اختیار کلاهبردار یا گروهی از کلاهبرداران قرار دارد. بعد از اینکه با مشاور حقوقی خود در جهت اقدام به شکایت مشورت انجام دادید، نیاز به طرح شکواییه به دادسرای جرایم رایانه ای است. برای طرح شکواییه باید اطلاعات زیر را در آن درج کرد.

نام و آدرس شاکی را به همراه نام و آدرس مشتکی عنه در ابتدای فرم شکواییه درج می شود. پس از آن موضوع شکایت که کلاهبرداری اینترنتی و رایانه ای است؛ و همچنین دلایل خود از طرح شکایت قید می گردد. در تصویر زیر یک نمونه شکواییه کلاهبرداری رایانه ای قرار دارد. با توجه به اینکه جرایم رایانه ای انواع مختلفی دارد؛ نوع شکواییه و میزان مجازات آن تغییر می کند. بعد از این که پرونده تشکیل شد؛ این پرونده به جهت تحقیق و بررسی جرم کلاهبرداری رایانه ای مورد شکایت؛ به پلیس فتا سپرده می شود. البته می توانید از طریق وب سایت پلیس فتا نیز شکایت خود را مطرح کنید.

خلاصه مطالب

در محتویات این مقاله سعی بر این بوده است که با بررسی جرم کلاهبرداری رایانه ای و ذکر نمونه ای از کلاهبرداری با استفاده از رایانه، اطلاعات شفاف و مختصری به شما ارائه گردد. از جمله مهمترین راه حل ها برای پیشگیری از این نوع کلاهبرداری، کلیک نکردن و یا باز نکردن لینک های مختلفی است که نسبت به آن اطمینان ندارید. مخصوصا ایمیل هایی که در بخش اسپم ایمیل شما قرار می گیرد. از طرف دیگر به هنگام پرداخت های اینترنتی هم به آدرس درگاه دقت کنید. از این طریق به میزان زیادی از کلاهبرداری های رایانه ای در امان خواهید ماند.

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

امیر حیدری

سردبیر دیدگاه نیوز، بیش از 16 سال است که در زمینه های تخصصی طراحی، توسعه، بهینه سازی و سئوسازی وب فعالیت می کند. وی از سال ۱۳۸۷ فعالیت خبری خود را در حوزه اخبار تکنولوژی آغاز کرده و از سال ۱۳۹۳ در حوزه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی شروع به فعالیت مستمر خبری کرده است. وی عضو هیئت مدیره شرکت رایسام نیز می باشد.