«تام» اصفهان حریف «ملوان» بندرانزلی نشد
یکی از راه‌هایی که می‌توانیم شخصیت‌های خوبی برای داستان‌های خود خلق کنیم آشنایی با شخصیت‌های ثابت، شناخته شده و جهانی هستند.
وقتی بدانیم الگوهایی برای خلق شخصیت وجود دارند که با کمی ذوق هنری و نویسندگی می‌توانیم آنها را به اسطوره‌هایی فراموش نشدنی تبدیل کنیم دیگر براحتی داستان خود را می‌نویسیم.
با این مقدمه می‌خواهیم شما را با ۱۲ الگوی شخصیتی که آنها را به نام کهن الگوهای شخصیتی یونگ (روانشناس مطرح سوئیسی) می‌نامند آشنا کنیم. شناخت و درک این کهن الگوها برای بالابردن کیفیت داستان نویسی و نویسندگی اهمیت زیادی دارد.
کارل یونگ، روانپزشک و روانکاو سوئیسی، معتقد بود که داستان‌سرایی و اسطوره‌سازی بخشی جدایی‌ناپذیر از داستان بشریت و رشد او می‌باشد. به نظر او در مرکز داستان‌های ما شخصیت‌هایی قرار دارند که بدون در نظر گرفتن فرهنگ، رسوم یا زبان، بارها و بارها در داستان‌هایمان ظاهر می‌شوند و برای همه مردم جدا از موقعیت، شرایط و جغرافیا قابل درک و پذیرش می‌باشند.
کهن الگو یا آرکتایپ – Archetype چیست؟
به زبانی ساده کهن الگوهای شخصیتی یا آرکتایپ Archetype که یونگ به آنها اشاره دارد مجموعه‌ای از ویژگی‌ها، الگوها و خصوصیات رفتاری برتر و شناخته شده جهانی هستند که از بدو تولد با ما بوده و در زندگی ما هستند به همین دلیل برای ما به راحتی قابل درک و شناسایی هستند.
۱۲ شخصیت کهن الگو در داستان نویسی
یونگ معتقد بود به طور کلی ۱۲ کهن‌الگوی شخصیتی وجود دارد و هر کدام ویژگی‌ها و انگیزه‌های خاص خودشان را دارند.
۱- شخصیت فرمان‌روا
فرمان‌روا کسی است که غرق در قدرت خود شده، حتی ممکن است خود را از پا درآورد. او همواره برای خود رقیب می‌تراشد و آماده است تا به میدان نبرد برود. معتقد است باید همیشه پیروز میدان باشد، این کهن‌الگو در طرح داستان فرصت‌های بی‌شماری را خلق می‌کند، معمولن به عنوان ضد قهرمان در داستان ظاهر میشود.
نکته: کهن‌الگوی فرمان‌روا را می‌توان در داستان، در قالب یک رئیس، رهبر، پادشاه و یا یک وزیر قرار داد.
۲-کهن‌الگوی خالق
آنها در قالب یک هنرمند ظاهر می‌شوند. چیزهایی خلق می‌کنند که الهام‌بخش و ماندگار هستند. همواره به دنبال این هستند تا ارزشی را از طریق هنرشان القا کنند. هنرهای مثل نقاشی، موسیقی و یا مجمسه‌سازی.
مهم‌ترین نقطه‌ی قوت کهن‌الگوی خالق، خلاقیت اوست، مهارت ذاتی و ژرف‌اندیشی‌اش در درک عمیق رویدادها از دیگر نقاط قوت این کهن‌الگوست. البته نقطه‌ضعف‌هایی هم دارد، میل به قربانی شدن در راه آرمان و یک‌دندگی بیش از حد برای نیل به اهداف والاتر مهم‌ترین نقطه‌ضعف اوست.
نکته: کهن‌الگوی خالق را می‌توانید برای شخصیت‌های مخترع، مبتکر، موزیسین یا نویسنده در داستان استفاده کنید.
۳-کهن‌الگوی حکیم
او خردمندی است که دانش خود را ارائه می‌دهد و در اختیار دیگران می‌گذارد. معمولن از دانش خود برای جلوگیری از هرج‌ومرج استفاده می‌کند و یا آن را در اختیار دیگری قرار می‌دهد تا شانس او را برای رسیدن به موفقیت افزایش دهد. این کهن‌الگو نقش یک مربی یا مشاور را برای قهرمان قصه بازی می‌کند.
بزرگ‌ترین نقطه‌قوت این کهن‌الگو، خردمندی است، که باعث میشود درک بالایی داشته باشد.
نکته: شخصیت‌هایی همچون کارشناس، معلم، دانشمند و یا مشاور را به این کهن الگو بدهید.
۴-کهن‌الگوی معصوم
کسی است که همه‌ی خوبی‌های جهان را در خود جمع کرده است. به نوعی از ناخالصی منزّه است، همواره برای خود و دیگران آرزوی شادمانی دارد. معمولن در قالب یک کودک نشان داده میشود.
از کهن‌الگوی معصوم برای ایجاد احساس شفقت در خواننده‌گان، حتی آن‌هایی که بی‌تفاوت هستند، استفاده میشود. البته این کهن‌الگو مصون از رنج‌کشیدن نیست و ممکن است در فضای داستان با چالش‌های هولناکی نیز مواجه شود.
نکته: کهن‌الگوی معصوم، در داستان‌ها در نقش‌های کودک، نوجوان، عارف و یا یک شخصیت ساده‌لوح نشان داده میشود.
۵-کهن‌الگوی جوینده
این الگو نماد یک انسان ریسک‌پذیر و همواره در طلب کشف گذشته‌ی نامعلوم و مبهم است. مدام به سمت تجربه‌های جدید می‌رود و خواهان آزادی بیشتر است. بزرگ‌ترین نقطه‌قوت او حس کنجکاوی ذاتی‌‌اش است. او به دنبال یافتن پاسخ سوالات می‌رود و به توسعه‌ی فردی اهمیت زیادی می‌دهد.
نقطه‌ضعف او میل به بی‌هدفی است و همین خصلت او را مستعد این می‌کند که وصله‌ی ناجور شناخته شود؛ به‌خصوص که نمی‌توانند دوست یا پارتنر قابل اتکایی باشند.
نکته: کهن‌الگوی جوینده ممکن است در قالب مکتشف، خانه‌به‌دوش یا یک مسافر در داستان بیاید.
۶-کهن‌الگوی طغیان‌گر
شخصیتی که با این ذهنیت زندگی می‌کند، که قوانین وجود دارند برای اینکه شکسته شوند. همواره میل و کششی درونی او را به سمت نقض قوانین هدایت می‌کند. برای کارش یک یا دو دلیل مقدماتی مانند انتقام و یا طغیان نیاز دارد . تا جای ممکن به قوانین بی‌اعتناست.
معمولن سرکرده‌ی یک گروه شورشی است و برای سرنگونی وضعیت موجود تلاش می‌کند. مهم‌ترین نقطه‌قوت او استقلالی است که دارد، او برای رسیدن به اهدافش، لجوج و سرسخت است. این ویژگی‌ها ممکن است او را کمی خودشیفته نشان دهد و دست به اعمال مجرمانه بزند. اگر انگیزه‌ی خود را برای رسیدن به اهدافش از دست بدهد، تمایلش برای کشیده شدن به سمت رفتارهای مجرمانه بیشتر میشود.
نکته: شخصیت‌های انقلابی یا قانون‌شکن و معترض داستان خود را به کهن‌الگوی طغیان‌گر بدهید.
۷-کهن‌الگوی قهرمان
او کسی است که همه را نجات می‌دهد، همان کسی که با مهارت‌های ذاتی و شخصیتی‌اش همه‌ی چالش‌ها را مدیریت می‌کند. او معمولن به عنوان کاراکتر مثبت در داستان حضور دارد. تجسم یک شخصیت مهم و ارزشمند در جامعه است.
مهم‌ترین نقطه‌قوت شخصیت قهرمان، شجاعت و دلیری اوست. توانایی او اعم از اینکه جسمی باشد یا روحی، باعث ایجاد رعب و وحشت در صف دشمن می‌گردد؛ گرچه ممکن است کمی خودرای باشد، مغرور به نظر برسد و به قول معروف باد کرده باشد.
نکته: کهن الگوی قهرمان معمولا در قالب یک جنگ‌جو، سلحشور، سوپر قهرمان یا قاتل اژدها در داستان خود وارد کنید.
۸-کهن‌الگوی افسون‌گر یا جادوگر
او به عنوان یک جادوگر نشان داده میشود. دانش منحصر به فردی دارد، جادو کردن را بلد است. از قدرت‌های ماورالطبیعی یا باستانی برخوردار است. او کلید دستیابی به اهداف بزرگ را در دست دارد و رمز آن را می‌داند. مهم‌ترین نقطه قوت او درکی است که از جهان هستی دارد و تواناییاش در رمزگشایی راز جهان است.
اکثر اوقات برای جادو دستورالعملی دارد تا قدرتش را سامان‌دهی کند و تاثیر جادو را افزایش دهد. ممکن است راه‌حل مبتکرانه‌ای برای حل مشکل داشته باشند؛ گرچه گاهی تبعات ناخواسته و غیرعمدی نیز در پی دارد. نقطه ضعف او گستاخی و خیره‌سری است، همان چیزی که نتایج و آسیب‌های ناخواسته را به بار می‌آورد.
نکته: کهن‌الگوی جادوگر می‌تواند در قالب یک کاهن، حکیم قبیله و یا مخترع نشان داده شود.
۹-کهن‌الگوی شوخ یا دلقک
شخصیتی که گاهی یک طناز است و گاهی هم یک حقه‌باز. ممکن است المان‌های یک دلقک را داشته باشد، هر چند همیشه هم اینطور نیست. گاهی حقایق و واقعیت‌های زندگی را مطرح می‌کند. یک شعار همیشگی و معروف دارد: «شما فقط یک بار زندگی می‌کنید.»
مهم‌ترین نقطه‌قوت کهن‌الگوی دلقک، تواناییاش برای شاد زیستن است، گاهی هم دیگران را از روش‌های خیلی ساده به سمت مفاهیم عمیق‌تر سوق می‌دهد. ممکن است گاهی سطحی و کم‌مایه ارزیابی شود؛ هرچند خوانندگان معمولن او را دوست دارند. گاهی به‌خاطر سطحی‌بودن، حوصله سربر میشود، گاهی هم نفرت‌انگیز به نظر می‌رسد. گاهی باعث میشود زمان هدر رود.
نکته: کهن‌الگوی دلقک در قالب یک آدم خرفت، جوکر یا کمدین در داستان ظاهر میشود.
۱۰-کهن‌الگوی سهل‌گیر
او کسی است که همه‌ی خوانندگان می‌توانند با او ارتباط بگیرند. کسی که به عنوان یک شخصیت عادی برای همه قابل درک است. چیزی را سخت نمی‌گیرد و به راحتی همه را دور هم جمع می‌کند، مهم‌ترین نقطه قوت او توانایی منحصر به فردش در ایجاد همبستگی است، او ساده و بی‌تکلف است و به راحتی می‌توان دوستش داشت.
ممکن است همه چیز را از زاویه‌ی دید خود ببیند و درباره‌‌ی آن به نتیجه‌گیری یک طرفه برسد؛ چرا که قالب ذهنی از پیش تعیین شده‌ای دارد. او همواره تلاش می‌کند کسی باشد که بقیه دوست دارند. مهم‌ترین نقطه‌ضعف او این است که توانمندی خاصی ندارد و ممکن است در برخی شرایط سخت، مفید و کارآمد عمل نکند.
نکته: شخصیت‌هایی مانند همسایه، یک شهروند و یا یک انسان عادی را به این کهن‌الگوی سهل‌گیر بدهید.
۱۱-کهن‌الگوی عاشق‌پیشه
شخصیتی که رمانتیک‌ترین است. ایده‌های بسیاری برای عاشق شدن دارد. فارغ از اینکه چه شخصیتی در داستان دارد، بزرگ‌ترین رسالت و هدف خود را یافتن عشق و نگه‌داشتن آن می‌داند. مهم‌ترین نقطه‌قوت او شور و سرسپردگی است. چیزی که از آنها یک پارتنر یا همراه قدرتمند و قابل اعتماد می‌سازد. اگرچه گاهی ممکن است این سرسپردگی منجر به قربانی شدن او در راه عشق، یگانگی، زندگی یا آزادی گردد. نقطه ضعف دیگر او، رفتارهای غیر منطقی است. او گرایش عجیبی به ساده‌دلی دارد و همواره معتقد است عشق بر همه چیز پیروز است.
نکته: کهن‌الگوی عاشق پیشه می‌تواند در قالب یک پارتنر، دوست صمیمی یا همسر ظاهر شود.
۱۲-کهن‌الگوی مراقب
او نقش یک پرورش‌دهنده را دارد. معمولن در نقش یک مادر ظاهر میشود؛ البته الزامن جنس مونث نیستند و یک مرد هم می‌تواند نقش مراقب را ایفا کند. او نقش یک حامی را دارد، مثل یک دوست صمیمی، یک همسر، والدین یا حتی قیم.
مهم‌ترین نقطه‌قوت این کهن‌الگو، از خودگذشتگی است. او همواره دیگری برایش الویت دارد تمرکز او بر وفاداری و شرافت است. او فاقد احساس رهبری
قالب یک فرشته، حامی یا مراقب در داستان ظاهر شود.
| دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید | |||||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
خبرنگار دیدگاه نیوز در شهر شیراز می باشد. وی مستندساز، تدوینگر و عکاس شیرازی است که فعالیت خود را از سال ۸۸ با انجمن سینما جوانان شروع کرده و ساخت مستندهای “دروازه حقیقت”، “من میخوام معتاد بشم”، “طاووس ها پرواز را نمیفهند”، “سوداگرانِ بی سودا”، “وداع”، “آبفروش” و “کتایون” را در کارنامه دارد، وی در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، هنری و سینمایی قلم می‌زند .
دیدگاهتان را بنویسید