به گزارش دیدگاه نیوز، ایوب سلطانی، مدیر پایگاه ملی منظر فرهنگی و صنعتی مسجدسلیمان، از شناسایی یک نگارکَند منحصربهفرد الیمایی در ارتفاعات کوه منار شهرستان اندیکا خبر داد؛ اثری صخرهای با مضمون آیینی و اسطورهای که در میان نگارکندهای شناختهشده الیمایی از نظر محتوا و ترکیببندی کمنظیر توصیف شده است و میتواند مسیر تازهای در مطالعات فرهنگی زاگرس بگشاید.
ایوب سلطانی اظهار داشت: این نگارکند نویافته که با عنوان «نگارکند الیمایی منار» شناخته میشود، از مهمترین شواهد برای درک نظام اعتقادی و آیینی الیماییها در زاگرس مرکزی به شمار میرود. به گفته او، الیماییها وارثان مستقیم سنتهای هنری و فرهنگی عیلامیان بودهاند و از دوره افول هخامنشی تا طلوع ساسانیان به شکوفایی رسیدند، اما اوج قدرت و استقلال آنان به عصر پارتها بازمیگردد.
وی افزود: بسیاری از عناصر هنری دوره ساسانی ریشه در هنر الیمایی و پارتی دارد، چراکه این اقوام توانستند میراث عیلامی و هخامنشی را بهصورت پویا به دورههای بعد منتقل کنند. گسترش شناسایی محوطهها، آرامگاهها، نیایشگاهها و نگارکندها در زاگرس بختیاری، مؤید گستره قلمرو و تداوم زیست فرهنگی این قوم است. نگارکند منار بهدلیل ساختار و محتوای خاص خود، افق تازهای از باورهای آیینی آنان را آشکار میسازد.
سلطانی با اشاره به موقعیت جغرافیایی اثر تصریح کرد: منطقه اندیکا را میتوان حلقه اتصال زیستبومهای کوهستانی و دشتهای پست زاگرس دانست؛ جایی که بستر تعامل فرهنگی الیماییها در زاگرس مرکزی و جنوبی را بازتاب میدهد. این نگارکند از نخستین نمونههایی است که شناسایی و برای ثبت به وزارت میراث فرهنگی معرفی شده و مقاله علمی آن نیز در مجله بینالمللی «سنوس پرسیکوس» به چاپ رسیده است.
او درباره ویژگیهای فنی اثر گفت: حجار، سطحی ذوزنقهای و نامنظم به ابعاد حدود ۷۰ در ۸۱ سانتیمتر را برای ایجاد نقش آماده کرده و درون آن سه پیکره را حجاری کرده است. بخشی از جزئیات این نقشها بهدلیل فرسایش طبیعی و تخریبهای عمدی از بین رفته، اما شواهد موجود همچنان امکان تشخیص سه پیکره اصلی را فراهم میکند.
به گفته این باستانشناس، در سمت چپ نقش، پیکره مردی نیرومند و عریان با حالت سهربعرخ دیده میشود که با دست راست خود شیئی گرد و بزرگ، احتمالاً گرزی آیینی، را بالا برده و با دست چپ گلوی نقش میانی را در دست گرفته است. نقش میانی، جانوری شبیه مار با سه سر است که طول آن به حدود ۸۳ سانتیمتر میرسد. در سمت راست نیز پیکره مردی با پوشش پارتی و لباسی بلند با چینهای مشخص دیده میشود که بهصورت تمامرخ حجاری شده و حالتی مشابه چهرههای نیایشی در نگارکندهای شناختهشدهای چون شیرنو، خونگ اژدر و خونگ یارعلیوند دارد.
سلطانی تأکید کرد: ترکیببندی اثر، حجمپردازی اندامها و ژست پیکرهها نشان میدهد که هنرمند عامدانه بر مفاهیم پهلوانی و آیینی تأکید داشته است. این صحنه میتواند الهامگرفته از اسطوره نبرد هرکول با مار افسانهای «هیدرا» باشد؛ الگویی که نمونه آن بر سکههای یونانی متعلق به سال ۳۲۵ پیش از میلاد نیز دیده میشود.
وی در ادامه با اشاره به ضرورت حفاظت از این اثر گفت: فرسایش شدید سطح صخره و محو شدن بخشی از جزئیات، لزوم بهکارگیری روشهای نوین همچون اسکن لیزری پیشرفته و تهیه مولاژ دقیق را برجسته میکند. حفاظت فیزیکی، مستندسازی دیجیتال و ثبت علمی این نگارکند از اولویتهای اصلی پژوهشی پایگاه است.
سلطانی در پایان از همکاری علی موسوی، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شهرستان اندیکا، در تکمیل پرونده ثبتی این اثر قدردانی کرد.
| دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید | |||||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
بدون نظر! اولین نفر باشید