برخی اتفاقات در کشور فقط لجبازی است،از تحلیل‌های سیاسی و عرفانی تا نگاه نسل «زد» به «شهرک» / همه دغدغه های این کارگردان جوان

 فیلم سینمایی «شهرک» دومین تجربه بلند سینمایی علی حضرتی است که آن را دو سال قبل و پس از «سازهای ناکوک» ساخت و در چهلمین جشنواره فجر رونمایی کرد. این فیلم با بازی ساعد سهیلی در نقش اصلی، داستانی معماگونه را از جوانی روایت می‌کند که عاشق بازیگری است و پس از قبول شدن در تست یک فیلم، مجبور می‌شود شرایطی پیچیده و ایزوله را برای رسیدن به آرزویش تجربه کند.

«شهرک» پس از بحران رکود سینما در دوران کرونا و رونق گرفتن نسبی گیشه سینماها، مدت کوتاهی است که روی پرده رفته ولی از آنجا که اکران این روزها در قبضه فیلم‌های کمدی است، جذب مخاطب برای فیلم‌های غیرکمدی با سختی‌هایی مواجه می‌شود بویژه اگر پخش تیزرهای تلویزیونی یا تبلیغات محیطی هم با سانسورهای عجیب روبرو شود.

علی حضرتی با اشاره به برخی از این مشکلات و شگفتی‌هایی که در مسیر اکران «شهرک» تجربه کرده، ابراز امیدواری می‌کند که همزمان با توقف اکران فیلم‌های کمدی در دهه اول محرم، فیلم‌های غیرکمدی مخاطب بیشتری داشته باشند تا خودِ مخاطبان تبلیغ‌کننده فیلم‌ها باشند.

برخی اتفاقات فقط لجبازی است

او در پاسخ به اینکه آیا پس از دو سال انتظار برای اکران عمومی فیلمش، از شرایط راضی است یا خیر؟ گفت: با توجه به تعداد سالن‌ها و سئانس‌هایی که در اختیار داریم شرایط نسبتا راضی‌کننده است و بیش از هر چیز قضاوت تماشاگران بعد از تماشای فیلم برایم جالب بوده که درصد بالایی از آن‌ها راضی بودند و تاکنون بازخوردهای خوبی گرفته‌ایم.

البته واکنش و اقبال مردم به صورت عام به فیلم‌های کمدی بیشتر است و طبیعتا سئانس‌های اصلی در سالن‌های سینما نیز بیشتر به آن‌ها اختصاص داده می‌شود. در این میان فیلم‌های غیرکمدی تلاش می‌کنند تا بتوانند همچنان چراغ بخش دیگری از سینما را که در جای خود اهمیت دارد، روشن نگه دارند.

تلویزیون، سینما را تحقیر می‌کند؟

او ادامه داد: در فضایی که هیچ امکان تبلیغاتی به فیلم «شهرک» داده نشده، حمایت مردم از فیلم راضی‌کننده است هرچند در دو هفته اخیر به شکل بی‌سابقه‌ای، بی‌نهایت مانع در راه اکران و تبلیغ فیلم دیدم که در بین آن‌ها سانسور یقه لباس بازیگر مرد (ساعد سهیلی) در تبلیغات محیطی سوپرایز بزرگی برای من بود که در نهایت هم هیچ همکاری صورت نگرفت  و به نظر می‌رسد همانند احکام عجیبی که این روزها برای بازیگران سینما صادر می‌شود، این قضیه هم به نوعی لجبازی تبدیل شده است؛ چرا که سینما و به طور مشخص بخش خصوصی سینما کاملا تحت فشار گذاشته شده و از آن طرف در سازمان صدا و سیما هم سینما به تحقیر کشیده می‌شود. به نظر شما وقتی می‌گویند به فیلم «شهرک» فقط یک تیزر یعنی یک بار پخش تیزر در تمام زمان اکران اختصاص می‌دهند، جز تحقیر سینما چیز دیگری هم است؟

حضرتی درباره اینکه آیا سانسور تیزر فقط به همین یک مورد ختم شده؟ توضیح داد: درباره پوشش خانم‌ها قبلا هم محدودیت‌هایی وجود داشت که برای فیلم ما هم تکرار شد اما درباره آقایان اتفاقی جدید است. در سازمان صدا و سیما برای پخش تیزر به ما گفتند آن بخش‌هایی که موی خانم‌ها به اندازه نرمال فیلم بیرون است باید از تیزر خارج شود و همچنین به یک سکانس از بازیگر مرد (همایون ارشادی ) ایراد و بر حذف آن تاکید کردند.

این در حالی است که همین تیزر را تلویزیون ، دو سال قبل همزمان با جشنواره فجر پخش کرده بود. به دوستانی که الان در تلویزیون هستند گفتم که این تیزر بارها از تلویزیون پخش شده ولی تاثیری نداشت چون احتمالاً در آن زمان برای اقبال بیشتر مردم از جشنواره چنین تصمیم‌های موقتی گرفته بودند تا پا روی چهارچوب‌ها گذاشته شود یا اینکه اصلا چهارچوب‌ها در دوره‌های مختلف تغییر می‌کنند.

وی گفت: بعد از آنکه برای تبلیغات محیطی به یقه بازیگر مرد سانسور وارد شد، منتظر بودم یک مدیر یا مسئول برای انتشار چنین خبری واکنش نشان دهد تا دست‌کم قضیه موشکافی شود ولی با سکوت عجیبی که دیدم به نظر می‌رسد همه موافق چنین سانسوری بودند و حتی شاید منتظر بودند یک نفر پیشقدم شده و چنین تصمیمی را بگیرد.

این کارگردان جوان همچنین با اشاره به اینکه فیلمش نسبت به نسخه نمایش داده شده در جشنواره فجر ممیزی تازه‌ای در سازمان سینمایی نداشته، بیان کرد که کلیت فیلم ممیزی زیادی نداشت و وقتی پروسه دریافت پروانه نمایش را با آنچه در این چند وقت در سازمان صدا و سیما تجربه کرده، مقایسه می‌کند، احساس می‌کند که سازمان سینمایی همکاری بسیار بیشتر و بهتری داشته است.

«شهرک» پیشگویانه است؟

حضرتی در ادامه با اشاره به برخی خبرهای تلخ و ناامیدکننده‌ گفت: در این شرایط که از در و دیوار اخبار بد و منفی در مورد سینما می‌رسد، فیلم «شهرک» بدون هیچ حمایت تبلیغاتی مسیر خود را پیدا می‌کند و بسیاری از مخاطبان انگار خودشان احساس مسئولیت می‌کنند تا درباره فیلم نظر دهند. در این زمینه برخی برداشت‌های عجیب و غریب از فیلم هم برایم جالب بود چون ما «شهرک» را دو سال قبل ساختیم ولی تغییر و تحولات جامعه به نقطه‌ای رسیده که برخی این فیلم را یک اثر پیشگویانه عنوان می‌کنند. البته «شهرک» فیلمی چند لایه است و من به عنوان کارگردان تمایلی ندارم تحلیلی را رد یا تایید کنم چون خود اثر باید کار خود را انجام دهد اما طبعاً از هر اثر هنری بنا به اتفاق‌های روز جامعه یا حتی جهان برداشت‌هایی صورت می‌گیرد.

از تحلیل‌های سیاسی و عرفانی تا نگاه نسل «زد» به «شهرک» 

او درباره برخی تحلیل‌ها از فیلمش بیان کرد: عمده آن‌ها چند وجهی بودند که همین باعث جذابیت بود. مثلا برخی نگاهی سیاسی به فیلم داشتند و در نقدهایی با این رویکرد معتقد بودند که فیلم «شهرک» به حکومت‌های توتالیتر تنه می‌زند، ضمن اینکه فضای بسته و نظارت‌های دائم را در فیلم، نمودهایی از این برداشت‌های سیاسی عنوان می‌کنند.

برخی دیگر از تحلیل‌ها بر پایه نگاه عرفانی بود که «شهرک» را به زندگی واقعی نسبت می‌دهند و مسئله سلب اختیار را مطرح می‌کنند. یک لایه جذاب دیگر در تحلیل‌ها هم بازخورد نسل جدید و دهه هشتادی‌ها بود که فضای فیلم را با گیم‌هایی که با آن‌ها وقت می‌گذرانند، نسبت داده‌اند. آن‌ها براین باورند که جهان، یک بازی است و «شهرک» گونه‌ای از این جهان است. نسل «زد» به شدت با این فیلم ارتباط خوبی برقرار کرده و من به دوستانی که شناختی از این نسل ندارند می‌توانم توصیه کنم که این جنس فیلم‌ها را تماشا کنند تا شاید بتوانند به زبان مشترکی با آن‌ها برسند.

وی در بخشی دیگر درباره اینکه آیا پیش‌بینی می‌کند با توقف اکران فیلم‌های کمدی، شرایط برای فروش فیلمش بهتر شود گفت: این امیدواری را دارم، البته باید یک بستر تبلیغاتی هم داشته باشیم ولی تا جایی که می‌دانم به‌جز فیلم ما که اساساً تبلیغ محیطی ندارد، در این ۱۰ روز تمام تبلیغات شهری متناسب با همین ایام است، در حالی که فیلم‌ها هم باید جایی برای تبلیغ خود داشته باشند؛ به همین دلیل با این شرایط امیدوارم فیلم راه خود را پیدا کند و هر تماشاگر اگر فیلمی را دوست داشت، آن را به اطرافیان خود معرفی کند. طبعاً موثرترین تبلیغات هم همین است که خود مخاطب آن را تبلیغ کند و من به رضایت مردم امیدوارم.

حضرتی در پایان درباره اینکه آیا قصد ساخت فیلم جدیدی را ندارد؟ اظهار کرد: فعلا بیش از هر چیز منتظرم اکران «شهرک» تمام شود. البته فیلمنامه‌ای را نوشته و آماده دارم ولی یک سوال بزرگ در ذهنم است که با این همه موانع پیش‌رو چطور می‌شود در این مسیر جلو رفت؟ به نظر می‌رسد باید یک تجدیدنظر جدی در تصمیم‌گیری مدیران فرهنگی و سینمایی صورت گیرد یا اینکه خود ما باید فکر دیگری کنیم چون واقعیت این است که تحمل این سختی ها برای ساخت و اکران یک فیلم، خارج از توان انسان است. در کشورهای دیگر فیلمسازان راحت فیلم می‌سازند و همه انرژی و خلاقیت خود را روی خلق فیلم می‌گذارند اما ما در اینجا کمترین انرژی برای‌مان باقی می‌ماند تا یک اثر هنری خلق کنیم.

دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید