سلطان قابوس میراثی از خود برجای گذاشته است که از سوی جانشین وفادار وی سلطان هیثم دنبال میشود.
در واقع همان نگاه و چهارچوبی که در دوران مرحوم سلطان قابوس پایهگذاری شده، از سوی سلطان جدید و دولت عمان در روابط با جمهوری اسلامی ایران دنبال میشود.
ایران از جایگاه مهمی برای عمان برخوردار است و متعاقباً عمان هم جایگاه ویژهای برای ایران در سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارد.
در میان کشورهای منطقه، عمان تقریباً جزو معدود کشورهایی در منطقه خلیج فارس است که در دههای گذشته، نقطه سیاهی در رابطه با ایران نداشته، بلکه ارتباط تهران و مسقط همواره رو به توسعه بوده است.
عمان و ایران دهههاست که با یکدیگر روابطی مستحکم و تنیده در احترام، تفاهم و همکاری متقابل برقرار کردهاند. پیوندهای بین این دو کشور بهرغم تحولات ژئوپلیتیکی و منطقهای، همچنان محکم مانده است. هر دو کشور، همواره بر اهمیت حفظ مجاری دیپلماتیک و مشارکت در گفتمان سازنده در راستای حل و فصل چالشهای منطقهای، تاکید کردهاند.
روابط دو کشور در دورههای اخیر با قدرت و اطمینان کامل تداوم یافته که نشان دهنده وجود ثبات سیاسی و دیدگاه بصیرانه و دوراندیشانه دائمی رهبران دو کشور است.
سلطان عمان را در این سفر هیئتی بلندپایه همراهی میکند که از عزم این کشور برای توسعه روابط و همکاریهای همه جانبه با ایران حکایت میکند.
این هیئت عالی رتبه شامل: شهاب بن طارق آل سعید معاون نخست وزیر در امور دفاعی، خالد بن هلال البوسعیدی وزیر امور درباره سلطانی، سرلشکر سلطان بن محمد النعمانی وزیر دربار، بدر بن حمد البوسعیدی وزیر خارجه، سلطان بن سالم الحبسی وزیر دارایی، حمد بن سعید العوفی رئیس دفتر، عبدالسلام بن محمد المرشدی رئیس نهاد سرمایه گذاری عمان، قیس بن محمد الیوسف وزیر بازرگانی و صنایع، سالم بن ناصر العوفی وزیر انرژی و معادن، دریادار عبدالله بن خمیس الرئیسی رئیس ستاد نیروهای مسلح و ابراهیم بن احمد المعینی سفیر عمان در ایران میباشد.
جهش روابط تهران- مسقط در دوره هیثم و رئیسی
با وجود اینکه روابط ایران و عمان سابقه دیرینه دراد و از قرنها پیش دو کشور و دو ملت روابط سازندهای با هم داشتند، اما به نظر میرسد بعد از به قدرت رسیدن سلطان هیثم در عمان و روی کار امدن دولت رئیسی در ایران با نوعی جهش معنادار همراه شده است.
در چارچوب توسعه مناسبات ایران با کشورهای همسایه و پیرامونی خود با توجه به اصل سیاست همسایگی که از سوی دولت سیزدهم پیگیری میشود همکاریهای ایران با کشورهای همسایه و منطقه در ابعاد مختلف توسعه پیدا کرده است که از نماد مشخص آن توسعه رفت و آمد سران کشورها به یکدیگر است.
سال گذشته آیت الله رئیسی به مسقط سفر کردند و روابط و همکاریهای دو جانبه را سرعت دادند و امروز نیز تهران میزبان اولین سفرهیثم بن طارق در کسوت پادشاهی است.
مبادلات تجاری بین ایران و عمان طی ۲ سال گذشته، ۳ برابر و با افزایش ۶۰ درصدی در سال گذشته به رقم ۲ میلیارد دلار رسیده است و درعین حال این امید وجود دارد که در آینده حجم مبادلات تجاری بین ایران و عمان به ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار برسد که بخش خصوصی از جایگاه ویژه در این میان برخورداراست.
آمارها حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران با ۴۴۹۶ ثبت تجاری در پایان سال ۲۰۲۲ میلادی رتبه سوم را در بین کشورهای جهان از نظر تعداد ثبت تجاری در عمان داشته است.
تعداد شرکتهای دارای ۱۰۰ درصد سهام ایرانی به ۱۳۴۶ شرکت رسیده که معادل ۷۲.۹ درصد از کل شرکتهای دارای سرمایهگذاری ایرانی است، زیرا تعداد کل سهامداران ایرانی در این شرکتها به ۲۶۲۳ سرمایهگذار ایرانی افزایش یافته است.
تعداد شرکتهای عمانی که ایرانیها در آن سهام دارند تا پایان سال ۲۰۲۲ به حدود ۱۸۴۷ شرکت رسیده که سه هزار و ۶۰۰ ایرانی در آن سهام دارند.
به علاوه، موقعیت ترانزیتی ایران و عمان بعد از جنگ اوکراین افزایش یافته است و تهران و مسقط با توجه به این موقعیت مهم به توافقاتی دست یافته بودند از جمله این توافقات میتوان به موافقتنامه چهارجانبه «عشقآباد» میان عمان، ایران، ازبکستان و ترکمنستان اشاره داشت. همچنین کریدورهایی که ایران به آن ملحق شده است؛ مانند کریدور شمال- جنوب، ایران، هند، روسیه.
این موقعیت میتواند برای توسعه روابط اقتصادی دو کشور و شبکه منطقهای به خدمت گرفته شود. در همین زمینه قرار است بزودی اجلاسی در تهران در زمینه حمل و نقل برگزار شود. ایران و عمان با یکدیگر توافق کردهاند که این کریدور را فعال کنند؛ حمل بار آزمایشی از این مسیر یکی از روشها است؛ تقویت حمل و نقل دریایی نیز برای تکمیل این شبکه و ارتباطات حمل و نقلی و ترانزیتی حائز اهمیت است.
اعتماد ایران به عمان در پیگیری پروندههای منطقهای
عمان در پرونده همکاریهای منطقهای به ویژه در رابطه با ایران و تعدادی از کشورهای اسلامی، با آرامش، درایت، دقت، صبر و بردباری به تلاشهای مثبت و سازنده دست زده است که در اغلب موارد با موفقیت همراه بوده است.
مسقط طی سالهای گذشته نه تنها در مذاکرات مربوط به زندانیان غیر ایرانی مانند ۱۲ ملوان بریتانیایی و سه کوهنورد آمریکایی نقشآفرینی کرد بلکه در چندین مورد باعث شد تا زندانیان ایرانی در دیگر کشورها هم آزاد شوند.
در سالهای اخیر نیز همواره از عمان به عنوان یکی از میانجیهای اصلی میان غرب و جمهوری اسلامی، نام برده شده است.
عمان نقش مهمی در شکلگیری توافق هستهای داشته و بعد از خروج یکجانبه امریکا در دوره ترامپ از این توافقنامه، تلاش زیادی برای احیای این توافقنامه به عمل آورد و در مسیر مذاکرات رفع تحریم گام برداشت، اما متاسفانه به علت چشم پوشی دولت بایدن از عمل به وعدههای انتخاباتی خود تاکنون به نتیجه نرسیده است.
با این حال در تازهترین مورد روز جمعه، بلژیک و ایران با میانجیگری عمان به یک توافق برای تبادل زندانیهایشان رسیدند. بر اساس این توافق، اسدالله اسدی از دیپلماتهای ارشد جمهوری اسلامی ایران در سفارت کشورمان در اتریش، در بلژیک به زندان محکوم و در یکی از زندانهای این کشور در حال سپری کردن مجازات ۲۰ سال حبس بود، با میانجیگری مسقط به کشور بازگشت.
روابط ایران و عمان را میتوان الگوی ایده آلی از روابط منطقهای دانست دو کشور چه در دوره قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی روابط خود را حتی در اوج قطببندیهای منطقهای حفظ کردند.
سفر سلطان و امیدهای تازه برای استمرار روند تنش زدایی
این سفر در بحبوحه همگرایی در منطقه رخ میدهد. روندی که با توافق ریاض و تهران آغاز و در ادامه با تقویت روابط ایران و امارات همراه بوده است و بحثهایی هم در محافل رسانهای درباره بهبود روابط ایران با مصر مطرح است.
بعد از توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط دیپلماتیک، گزارشهایی مبنی بر تحرکات تهران و قاهره برای احیای روابط میان دو کشور منتشر شده است.
روزنامه انگلیسیزبان نشنال امارات به نقل از مقامهای مصری اعلام کرد که تبادل سفیر میان دو کشور بخشی از تلاشهای میانجیگرانه عمان برای عادیسازی روابط میان این دو قدرت منطقهای است.
برخی منابع مطلع اعلام کردند که در دیدار سلطان هیثم و عبدالفتاح سیسی درباره مسائل مهم منطقه و جهان از جمله عادیسازی روابط ایران و مصر گفتگو شده است. از این دید قاهره اکنون آماده بالا بردن سطح روابط دیپلماتیک خود با تهران و تبادل سفیر با آن کشور است. این منابع میگویند که بهرغم رایزنیهای پادشاه عمان با رئیس جمهور مصر در خصوص پرونده ایران، تماسهای مستقیمی میان تهران و قاهره نیز وجود دارد.
بر این اساس میتوان گفت سفر هیات عالی رتبه عمان به رهبری پادشاه این کشور به تهران علاوه بر شتاب بخشیدن به توسعه روابط و همکاریهای دوجانبه با اثار و نتایج منطقهای نیز همراه خواهد بود و روند تنش زدایی و همگرایی منطقهای را سرعت خواهد بخشید.
| دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید | |||||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
بدون نظر! اولین نفر باشید