آیین سنتی شترگردانی علی‌آباد زرند در مسیر ثبت ملی

به گزارش دیدگاه نیوز، مردم مسلمان به خصوص شیعیان در ایران و اقصی نقاط کشور در ایام شادی و حزن خاندان نبوت (ص) اقدام به برگزاری آیین ها و مراسم های مختلف و متفاوتی برای زنده نگهداشتن یاد و سیره خاندان عصمت و طهارت می کنند.

در استان کرمان نیز مردم متدین و شیفتگان اسلام و مکتب تشیع در ایامی مانند محرم و ایام فاطمیه سنت ها و آیین های متنوع و متفاوتی برای عرض ارادت به ساحت خاندان پیامبر (ص) اجرا می کنند که به طور مثال آیین جوش زنی در روستای هرمزآباد رفسنجان، سنگ زنی کوهبنان، علم گردانی، شبیه خوانی و تعزیه از مهترین این آیین ها محسوب می شود که برخی از آنها به ثبت ملی هم رسیده اند.

آیین سنتی شترگردانی در روستای علی آباد علیای زرند که آنطور مسئولان می گویند، سابقه ای بیش از ۱۵۰ سال در منطقه دارد و یکی از مراسمی است که هر ساله در ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)، و در این روستا برگزار می شود برای ثبت آن در فهرست میراث فرهنگی استان و کشور اقداماتی در دست انجام است که به همین منظور نشستی با حضور مسئولان میراث فرهنگی و مجمع منتظران حضرت مهدی(عج) روستای علی آباد برگزار شد.

جزییات آیین شترگردانی

رییس میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان زرند با اشاره به سابقه طولانی آئین شترگردانی در روستای علی آباد علیا گفت: طبق بررسی انجام شده، قدمت این آیین به بیش از ۱۵۰ سال بر می گردد و بر اساس سنت قدیمی، اهالی روستا با جمع آوری پول از بین اهالی نسبت به خرید یک نفر شتر اقدام می کنند.

محمد اسلامی افزود: در یکی از روزهای سال که عموما در سالروز شهادت حضرت زهرا (س) است، این شتر به صورت زیبایی آراسته می شود و بر اندامش پارچه های رنگارنگ می بندند و یک قاب آئینه و مَشکی از آب و مقداری شکلات و در پاره ای از مواقع گلاب در تزئین این شتر استفاده می کنند.

رییس میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان زرند تصریح کرد: تعدادی از جوانان روستا شتر را به سمتِ کوچه های روستا پی و هدایت می کنند و ساکنان خانه های روستا نیز با اسپند در انتظار رسیدن شتر به محله خود در انتظار می نشینند و به محض رسیدن شتر، از فردی که به عنوان معتمد و ریش سفید روستا و همچنین از مشایعت کنندگان شتر است، درخواست می کنند تا شتر در حیاط خانه آنها چرخی بزند.

وی اظهار داشت: این آیین از ساعت ۹ صبح شروع می شود و تا ساعت ۱۴ ادامه می یابد و در این مدت پنج ساعت، این شتر در حال تردد در کوچه ها و منازل می شود، البته سالهاست که به دلیل رشد و افزایش خانه های مسکونی عملا امکان رفتن شتر در تمامی خانه ها مهیا نمی شود.

اسلامی بیان کرد: عصر روز رویداد، این شتر ذبح و گوشت آن برای برگزاری پنج شب مراسم روضه خوانی در نظر گرفته می شود.

وی تصریح کرد: در باور اهالی روستا، این شتر با خود خیر و برکت و سلامتی به ارمغان می آورد و آئینه و مشک آب و گلاب و شکلات به همین معنی است و در ازای این کار، او بلاها را از داخل کوچه ها و خانه ها جمع کرده و بر پشت خود می نهد و بدین‌گونه این یک عملِ تصدق یا همان صدقه سلامتی نیز عنوان می شود.

رییس میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان زرند خاطر نشان کرد: اصرار اهالی به عدد پنج در تعداد ساعات چرخاندن شتر و نیز در تعداد شبهای روضه خوانی نیز در خود مفهومی بر اساس ارادت، شیفتگی و اعتقاد و احترام به اهل‌بیت (ع) و خاندان رسالت و امامت را می رساند.

مستند سازی سنت شتر گردانی

کارشناس ثبت آئین ها و آثار معنوی استان کرمان نیز گفت: میراث فرهنگی به عنوان متولی حفظ آیین ها، از این سنت قدیمی، خاص و زیبا حمایت می کند و برای حفظ آن و انتقال مفاهیم آن به نسل های بعد و جاودانه شدن این آئین در دل تاریخ همکاری می کند.

فاطمه رضا پور تصریح کرد: کار مستندسازی این آیین را همزمان با اجرای آن و به صورت لحظه به لحظه انجام و پرونده ای نیز برای آن تشکیل خواهد شد و امیدواریم بتوانیم با ثبت ملی این اثر ارزشمندِ معنوی گامی در راستای معرفی آن به سایر مناطق نیز برداریم.

احیای آیین شتر گردانی روستای علی آباد

مسئول روابط عمومی مجمع منتظران حضرت مهدی(عج) روستای علی آباد علیا با اشاره به توقف و کم‌رنگ شدن آیین شتر گردانی در طی مقطعی از زمان گفت: این آیین ریشه دار در تاریخ روستا سابقه ای بسیار طولانی دارد و تنها در چند سال و آنهم در حدود سالهایی از دهه ی ۷۰ این آیین کم‌رنگ شد ولی با اصرار ریش سفیدان روستا مجددا احیاء و اجرای آن پررنگتر شد.

ابوذر رضازاده با اشاره به قرار گرفتن روستا در مسیر زیارتی حضرت بی بی حیات نیز گفت: اهالی این روستا در طول سال و بیشتر در تابستانها همیشه آماده میزبانی از زوار حضرت بی بی حیات(س) بوده اند و در روز شهادت حضرت رقیه(س) کاروان پیاده روی ویژه خواهران از محل تکیه روستا تا مرقد مطهر حضرت بی بی حیات حرکت می کنند.

رضا زاده با اشاره به حضور جوانان روستا در دوران دفاع مقدس افزود: اهالی روستا افتخار دارند که در مسیر دفاع از آب و خاک و نظام مقدس جمهوری اسلامی ۱۵ شهید را تقدیم نظام مقدس کرده اند.

زرند در فاصله ۸۰ کیلومتری شمال مرکز استان کرمان قرار دارد.