به گزارش دیدگاه نیوز، یافتههای جدید گروه پژوهشی مستقل بینالمللی World Weather Attribution (WWA) نشان میدهد خشکسالیهای چندساله در ایران، عراق و سوریه که در شرایط اقلیم پیشاصنعتی تقریباً هر ۲۵۰ سال یکبار رخ میدادند، امروز بهدلیل تغییر اقلیم و فعالیتهای انسانی تا ۵۰ برابر محتملتر شدهاند.
بر اساس این پژوهش که دو هفته پیش منتشر شده، شاخصهای خشکسالی در ایران و حوضه رودخانههای دجله و فرات در تابستان گذشته به سطح «فوقالعاده شدید» رسیده است؛ وضعیتی که نقش گرمایش زمین و افزایش تبخیر در آن پررنگتر از کاهش صرف بارندگی ارزیابی شده است. طبق این گزارش، گرمایش ۱.۳ درجهای زمین، منطقه غرب آسیا را در چرخهای فرساینده از کمبارشی و تبخیر شدید گرفتار کرده است.
مطالعه این گروه با تمرکز بر ایران و مناطق پاییندست حوضه دجله و فرات در سوریه و عراق نشان میدهد از زمستان ۲۰۲۰-۲۰۲۱ تاکنون، این مناطق با افت شدید بارندگی و افزایش قابلتوجه دما مواجه بودهاند؛ روندی که منجر به شکلگیری یکی از بدترین خشکسالیهای ثبتشده در تاریخ معاصر منطقه شده است.
در بخش مربوط به عراق، این پژوهش گزارش میدهد سال ۲۰۲۵ خشکترین سال ثبتشده از ۱۹۳۳ تاکنون بوده و سطح آب رودخانههای فرات و دجله تا ۲۷ درصد کاهش یافته است. در سوریه نیز کاهش بارندگی تا حدود ۷۰ درصد گزارش شده و ۷۵ درصد زمینهای دیم عملاً از چرخه تولید خارج شدهاند.
این گزارش با اشاره به وضعیت ایران تصریح میکند: پیامدهای خشکسالی در کشور به همان اندازه شدید بوده و طی پنج سال اخیر بسیاری از سدهای تأمینکننده آب به سطح بحرانی رسیدهاند. در این میان، هشدارها درباره احتمال جیرهبندی شدید و حتی تخلیه تهران در صورت تداوم خشکسالی نیز مطرح شده است.
پژوهش WWA با ترکیب دادههای مربوط به بارش، تبخیر و تعرق و همچنین شاخص استاندارد SPEI نشان میدهد ایران و حوضه دجله و فرات از سال ۲۰۲۰ تاکنون درگیر خشکسالیهای «شدید» تا «فوقالعاده شدید» بودهاند که از بدترین موارد ثبتشده به شمار میرود.
در این گزارش تأکید شده است که بیش از ۹۰ درصد مصرف آب ایران در بخش کشاورزی صورت میگیرد و همین موضوع، در کنار توسعه ناپایدار کشاورزی، برداشتهای بیرویه از منابع آب زیرزمینی و تغییر کاربری اراضی، فشار مضاعفی بر منابع آبی وارد کرده است. پدیده فرونشست زمین نیز بهعنوان یکی از پیامدهای مستقیم این بحران، در گستره وسیعی از دشتها و مناطق شهری کشور مشاهده میشود.
نتایج این مطالعه نشان میدهد بدون تغییر اقلیم ناشی از فعالیتهای انسانی، ترکیب فعلی بارندگی و دما حتی در طبقهبندی خشکسالی قرار نمیگرفت؛ اما در شرایط کنونی، خشکسالیهای پنجساله به پدیدهای نسبتاً متداول تبدیل شدهاند. به گفته پژوهشگران، چنین رویدادهایی که پیشتر هر چند قرن یکبار رخ میدادند، اکنون به دلیل افزایش دمای زمین تا ۱.۳ درجه سانتیگراد، حدود ۵۰ برابر محتملتر شدهاند.
همچنین در این گزارش آمده است که دولت ایران در مهرماه امسال «برنامه مدیریت تغییر اقلیم کشور» را برای افزایش تابآوری در بخشهای آب و کشاورزی تصویب کرده و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد نیز با همکاری کشورهای منطقه، برنامههایی برای بهبود بهرهوری آب و اصلاح الگوی کشت آغاز کرده است.
کارشناسان تأکید میکنند که بحران فعلی، بخشی از بحران ساختاری و بلندمدت منابع آب در منطقه است و ترکیب خشکسالیهای مکرر، افزایش دما، مصرف بالای آب در کشاورزی و ضعف در حکمرانی آب، آینده منابع آبی ایران و کشورهای همسایه را با چالشهای جدیتری مواجه خواهد کرد.
| دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید | |||||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
بدون نظر! اولین نفر باشید